Mwyaren: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Mwyar duon
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Plantae
Ddim wedi'i restru:	Angiosbermau
Ddim wedi'i restru:	Ewdicotau
Ddim wedi'i restru:	Rosidau
Urdd:	Rosales
Teulu:	Rosaceae
Is-deulu:	Rosoideae
Genws:	Rubus
Is-enws:	Rubus (neu Eubatus)
Rhywogaethau
	Rubus fruticosus; (a channoedd o feicrorywogaethau eraill)

Pori'r hanes yn rhyngweithiol

← Cymharer â'r fersiwn gynt Cymharer â'r fersiwn dilynol →

Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu

GweledolCystrawen wici

Mewn-lein

Fersiwn yn ôl 08:40, 22 Chwefror 2021

Ffrwyth bwytadwy yw mwyar duon sy'n tyfu ar fiaren (neu'r Rubus fruticosus) a cheir sawl math gwahanol. Mae'r gair "mieri" yn cyfeirio at y berth pigog hwnnw yn air a glywir ar lafar gwlad yn hytrach nag yn air a ddefnyddir yn y dosbarthiad gwayddonol. Mae'n blodeuo rhwng mis Mai a mis Awst. Mae'r blodau'n wyn neu'n binc a'r ffrwythau'n ddu neu'n biws tywyll.

Gellir defnyddio'r ffrwyth i wneud jam, win neu darten. Ceir dros 375 math gwanhanol ac mae llawer ohonyn nhw'n perthyn yn agos at ei gilydd.^[1]

Ffenoleg

Rydym yn ymddangos yn hel mwyar duon yn gynt heddiw na chanrif yn ôl.^[2] Dyma’r holl gofnodion (“hel mwyar duon” - “picking blackberries) hyd yma. Os oes dau gofnod yn y flwyddyn yna cymerir y cyntaf yn unig. Mae’r patrwm yn drawiadol - Mae cofnod 1940* [saeth melyn] yn torri’r patrwm: Dyma’r cofnod hwnnw:

9 Awst 1940 Rhoddais y rhan fwyaf o heddiw i gasglu mwyar duon gyda fy mrawd a'i fachgen bach pedair oed. Cawsom fasgedaid lawn, oddeutu saith pwys. Yr oedd cyfraniad y bychan yn llawer mwy i'w gylla nag i'r fasged. Tystia ei wefysau a'i dafod i hynny.^[3]

Dyma'r meteorolegydd Huw Holland Jones:

1940 was a good summer over Wales & Eng. June was very sunny (311hrs sun at Holyhead) & dry (19mm), July had av rain & above av. sun. Aug was very dry with av sun..so I suspect the early warmth & sun brought on the blackberries and the July rain helped them swell.

References

↑ Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.
↑ Bwletin Llên Natur rhifyn 43
↑ Dyddiadur y Parch JR Richards XM12309

Eginyn erthygl sydd uchod am blanhigyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato

[rhs-1] Huxley, A., ed. (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan ISBN 0-333-47494-5.

[2] Bwletin Llên Natur rhifyn 43

[3] Dyddiadur y Parch JR Richards XM12309

[1]

[2]

[3]

@@ Llinell 22: / Llinell 22: @@
 ==Ffenoleg==
-Rydym yn ymddangos yn hel mwyar duon yn gynt heddiw na chanrif yn ôl.<ref>Bwletin Llên Natur rhifyn 43[https://www.llennatur.cymru/Content/Upload/Cylchgrawn43.pdf]</ref> Dyma’r holl gofnodion (“hel mwyar duon” - “picking blackberries) hyd yma. Os oes dau gofnod yn y flwyddyn yna cymerir y cyntaf yn unig. Mae’r patrwm yn drawiadol - Mae cofnod 1940* [saeth melyn] yn torri’r patrwm: Dyma’r cofnod hwnnw:
+Rydym yn ymddangos yn hel mwyar duon yn gynt heddiw na chanrif yn ôl.<ref>[https://www.llennatur.cymru/Content/Upload/Cylchgrawn43.pdf Bwletin Llên Natur rhifyn 43]</ref> Dyma’r holl gofnodion (“hel mwyar duon” - “picking blackberries) hyd yma. Os oes dau gofnod yn y flwyddyn yna cymerir y cyntaf yn unig. Mae’r patrwm yn drawiadol - Mae cofnod 1940* [saeth melyn] yn torri’r patrwm: Dyma’r cofnod hwnnw:
 :9 Awst 1940 Rhoddais y rhan fwyaf o heddiw i gasglu mwyar duon gyda fy mrawd a'i fachgen bach pedair oed. Cawsom fasgedaid lawn, oddeutu saith pwys. Yr oedd cyfraniad y bychan yn llawer mwy i'w gylla nag i'r fasged. Tystia ei wefysau a'i dafod i hynny.<ref>Dyddiadur y Parch JR Richards XM12309</ref>
 [[File:Newid dros amser yn y dyddiad cyntaf “hel mwyar duon” yng Nghymru’n bennaf.jpg|thumb|Newid dros amser yn y dyddiad cyntaf “hel mwyar duon” yng Nghymru’n bennaf]]