Cherokee

Baner Cenedl y Cherokee

Bachgen a merch Cherokee yng Ngogledd Carolina.

Grŵp ethnig o frodorion Gogledd America yw’r Cherokee. Daw’r gair "Cherokee" o’r iaith Choctaw "Cha-la-ke", sy’n golygu "y rhai sy’n byw yn y mynyddoedd". Yn wreiddiol roedd y Cherokee yn eu galw eu hunain y is Ah-ni-yv-wi-ya ("Y brif pobl"). Maent yn siarad Cherokee, iaith Iroquoiaidd, sy’n defnyddio orgraff a ddyfeisiwyd gan Sequoyah.

Pan ddaethant i gysylltiad ag Ewropeaid gyntaf yn y 1600au roeddynt yn byw yn nwyrain a de-ddwyrain yr hyn sy’n awr yr Unol Daleithiau, yn enwedig taleithiau Georgia, Gogledd Carolina a De Carolina . Ystyrid hwy yn un o’r Pum Llwyth Gwareiddiedig. Yn y 1830au, gyda phoblogaeth Ewropeaidd y tiriogaethau hyn yn cynyddu’n gyflym. gorfodwyd y rhan fwyaf ohonynt i symud tua’r gorllewin i Lwyfandir Ozark yn yr hyn a elwir yn Llwybr y Dagrau.

Yn ôl cyfrifiad 2000 yn yr Unol Daleithiau, y Cherokee yw’r mwyaf niferus o’r 563 llwyth brodorol yn yr Unol Daleithiau, y rhan fwyaf ohonynt yn Oklahoma. Yn y blynyddoedd diwethaf mae dadlau wedi bod a ddylai disgynyddion caethweision duon fu ym mherchenogaeth y Cherokee yn y cyfnod cyn Rhyfel Cartref America gael eu hystyried fel aelodau o genedl y Cherokee. Mae’r ddadl yn parhau yn 2007, gyda nifer o achosion llys.

Cherokee enwog

• Sequoyah, dyfeisydd orgraff yr iaith Cherokee.
• Elias Boudinot, gwleidydd ac awdur.
• Ned Christie
• Will Rogers
• Jimi Hendrix, canwr, o dras Cherokee trwy ei nain.

Gweler hefyd

• Evan Jones, cenhadwr a gyfieithodd y Beibl i'r iaith Cherokee.
• Cyd-Destunoli'r Genhadaeth Gymreig i'r Tsalagi - cyfrol tairieithog am y brodorion.

Cysylltiadau allanol

Comin Wikimedia

Mae gan Gomin Wikimedia
gyfryngau sy'n berthnasol i:

Category:Cherokee

• (Saesneg) The Cherokee Nation (safle swyddogol)
• (Saesneg) Eastern Band of Cherokee Indians Archifwyd 2012-01-19 yn y Peiriant Wayback. (safle swyddogol)
• (Saesneg) United Keetoowah Band (safle swyddogol)