Sarn Helen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) SFA |
Porius1 (sgwrs | cyfraniadau) BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 5: | Llinell 5: | ||
Credir ei bod wedi dilyn llinell y ffordd bresennol heibio [[Trawsfynydd]]. Er nad oes olion, credir ei bod wedi cadw at ochr ddwyreiniol [[Cader Idris]] nes cyrraedd caer fechan [[Pennal]]. Nid oes sicrwydd lle'n union yr oedd cwrs y ffordd i'r de o Bennal, ond gellir gweld rhan ohoni ger pentref [[Lledrod]] yn [[Sir Aberteifi]], ar ei ffordd tua'r gaer yn [[Llanio]]. Yn [[Llanfair Clydogau]] mae'n fforchio, gydag un fforch yn arwain i'r dwyrain heibio [[Llanymddyfri]] a [[Dolaucothi]] i ''Nidum'' ([[Castell Nedd]]), a'r llall yn mynd yn ei blaen i gyfeiriad Caerfyrddin. |
Credir ei bod wedi dilyn llinell y ffordd bresennol heibio [[Trawsfynydd]]. Er nad oes olion, credir ei bod wedi cadw at ochr ddwyreiniol [[Cader Idris]] nes cyrraedd caer fechan [[Pennal]]. Nid oes sicrwydd lle'n union yr oedd cwrs y ffordd i'r de o Bennal, ond gellir gweld rhan ohoni ger pentref [[Lledrod]] yn [[Sir Aberteifi]], ar ei ffordd tua'r gaer yn [[Llanio]]. Yn [[Llanfair Clydogau]] mae'n fforchio, gydag un fforch yn arwain i'r dwyrain heibio [[Llanymddyfri]] a [[Dolaucothi]] i ''Nidum'' ([[Castell Nedd]]), a'r llall yn mynd yn ei blaen i gyfeiriad Caerfyrddin. |
||
Mae "Sarn Helen" hefyd yn deitl un o'r caneuon ar yr albwm |
Mae "Sarn Helen" hefyd yn deitl un o'r caneuon ar yr albwm ''[[Mwng (albwm)|Mwng]]'' gan y grŵp [[Super Furry Animals]]. |
||
==Llyfryddiaeth== |
==Llyfryddiaeth== |
||
Fersiwn yn ôl 18:06, 8 Chwefror 2007
Defnyddir yr enw Sarn Helen, neu weithiau Sarn Elen am y ffordd Rufeinig oedd yn rhedeg ar hyd ochr orllewinol Cymru o gaer Canovium (Caerhun) yn y gogledd hyd gaer a thref Maridunum (Caerfyrddin) yn y de. Credir fod yr enw yn dod o enw Elen Luyddog, gwraig Macsen Wledig yn ôl y chwedl.
Nid oes olion i'w gweld o ran gyntaf y ffordd ar ôl gadael Caerhun, ond credir ei bod yn dilyn glan orllewinol Afon Conwy cyn belled a Trefriw, lle mae'n rhannu. Mae'r brif fforch yn arwain dros y bryniau i Betws y Coed. tra mae'r llall yn arwain ar gaer fechan Caer Llugwy. Gellir gweld rhai olion o'r brif ffordd wedi iddi rydio Afon Llugwy. yn dringo dros y bryniau tua Dolwyddelan. Mae'n rhedeg ar hyd Cwm Penanmen a heibio rhan uchaf Cwm Penmachno. Gerllaw Ffestiniog mae'r ffordd i'w gweld yn eglur am dros ddwy filltir wrth arwain tuag at gaer Tomen y Mur.
Credir ei bod wedi dilyn llinell y ffordd bresennol heibio Trawsfynydd. Er nad oes olion, credir ei bod wedi cadw at ochr ddwyreiniol Cader Idris nes cyrraedd caer fechan Pennal. Nid oes sicrwydd lle'n union yr oedd cwrs y ffordd i'r de o Bennal, ond gellir gweld rhan ohoni ger pentref Lledrod yn Sir Aberteifi, ar ei ffordd tua'r gaer yn Llanio. Yn Llanfair Clydogau mae'n fforchio, gydag un fforch yn arwain i'r dwyrain heibio Llanymddyfri a Dolaucothi i Nidum (Castell Nedd), a'r llall yn mynd yn ei blaen i gyfeiriad Caerfyrddin.
Mae "Sarn Helen" hefyd yn deitl un o'r caneuon ar yr albwm Mwng gan y grŵp Super Furry Animals.
Llyfryddiaeth
- Marples, Morris (1939) Sarn Helen: a Roman road in Wales. (Y Drenewydd: Welsh Potlook Press)