Symffoni: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
EmausBot (sgwrs | cyfraniadau) B r2.6.4) (robot yn ychwanegu: rue:Сімфонія |
B r2.7.1) (robot yn ychwanegu: oc:Sinfonia |
||
Llinell 60: | Llinell 60: | ||
[[nn:Symfoni]] |
[[nn:Symfoni]] |
||
[[no:Symfoni]] |
[[no:Symfoni]] |
||
[[oc:Sinfonia]] |
|||
[[pl:Symfonia]] |
[[pl:Symfonia]] |
||
[[pnb:سمفنی]] |
[[pnb:سمفنی]] |
Fersiwn yn ôl 10:34, 22 Gorffennaf 2011
Darn cerddoriaeth glasurol Gorllewinol, mewn pedwar symudiad neu ran fel rheol, yw symffoni. Datblygodd y symffoni glasurol o ganol y 18fed ganrif ymlaen yn nwylo cyfansoddwyr fel Joseph Haydn a Mozart. Roedd y symudiad cyntaf yn gyflym ac ar ffurf sonata, yr ail yn araf a mynegol, y trydydd yn minuet a trio, a'r pedwerydd yn gyflym.
Ymestynodd Beethoven ystod emosiynol a thechnegol y symffoni gan ychwanegu corws a chantorion unigol yn ei Nawfed Symffoni. Gyda'r Mudiad Rhamantaidd yn y 19eg ganrif a chyfansoddwyr fel Schubert, Schumann, Johannes Brahms, Mendelssohn, Dvorak a Tchaikovsky, tyfodd y symffoni i fod yn un o ffurfiau blaenaf a mwyaf poblogaidd y traddodiad Clasurol.
Ar ddiwedd y ganrif honno a dechrau'r ugeinfed, daeth cyfansoddwyr fel Anton Bruckner a Gustav Mahler â datblygiadau newydd ym maint a chynnwys y symffoni. Arbrofai Mahler yn arbennig gyda symffonïau marweddog, thematig, i'w perfformio gan gerddorfeydd mawr; mil o leisiau yn achos ei 8fed Symffoni, er enghraifft.
Ond gyda chyfansoddwyr fel Sibelius troes y symffoni'n fwy cryno, mwy pur yn ei helfennau a llai cyfyng ei strwythr: symffoni un symudiad yw 7fed Symffoni Sibelius er enghraifft.
Yn ail hanner yr 20fed ganrif cafwyd amrywiaeth mawr ym myd y symffoni, o gerddoriaeth dra-fodern Dmitri Shostakovich i arddulliau arbrofol, minimalaidd y to newydd.