Awstria-Hwngari: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
cats Tagiau: Golygiad cod 2017 |
s, cats Tagiau: Golygiad cod 2017 |
||
Llinell 4: | Llinell 4: | ||
Unwyd [[Awstria]] a [[Hwngari]] trwy briodas [[Anna o Fohemia]] (merch [[Wladislaus II, brenin Hwngari|Vladislav II]], brenin [[Bohemia]] a Hwngari) a'r archddug [[Ferdinand I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Ferdinand I]], brawd yr [[Ymerawdwr Glân Rhufeinig]] [[Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Siarl V]] yn [[1526]]. Yn ddiweddarach daeth Ferdinand yn Ymerawdwr Glân Rhufeinig wedi i'w frawd ymddiswyddo. |
Unwyd [[Awstria]] a [[Hwngari]] trwy briodas [[Anna o Fohemia]] (merch [[Wladislaus II, brenin Hwngari|Vladislav II]], brenin [[Bohemia]] a Hwngari) a'r archddug [[Ferdinand I, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Ferdinand I]], brawd yr [[Ymerawdwr Glân Rhufeinig]] [[Siarl V, Ymerawdwr Glân Rhufeinig|Siarl V]] yn [[1526]]. Yn ddiweddarach daeth Ferdinand yn Ymerawdwr Glân Rhufeinig wedi i'w frawd ymddiswyddo. |
||
Daeth yr Ymerodraeth Lân Rhufeinig i ben yn [[1806]], a ffurfiwyd Ymerodraeth Awstria. gyda Hwngari yn rhan ohoni. Roedd yr Hwngariaid yn anfodlon ar hyn, ac wedi i Awstria gael ei gorchfygu gan deyrnas [[Prwsia]] yn [[1866]], daethpwyd i |
Daeth yr Ymerodraeth Lân Rhufeinig i ben yn [[1806]], a ffurfiwyd Ymerodraeth Awstria. gyda Hwngari yn rhan ohoni. Roedd yr Hwngariaid yn anfodlon ar hyn, ac wedi i Awstria gael ei gorchfygu gan deyrnas [[Prwsia]] yn [[1866]], daethpwyd i gytundeb (yr ''[[Ausgleich]]'') yn [[1867]], lle rhoddodd yr ymerawdwr [[Frans Jozef I, Ymerawdwr Awstria|Frans Jozef]] yr un statws i Hwngari ac i Awstria. |
||
Rhoddodd hyn statws cyfartal i Awstriaid a Hwngariaid, a gradd uchel o ymreolaeth o fewn y |
Rhoddodd hyn statws cyfartal i Awstriaid a Hwngariaid, a gradd uchel o ymreolaeth o fewn y system ffederal, ond roedd y grwpiau ethnig eraill, megis y Tsieciaid, yn anfodlon ac yn mynnu'r un statws. Yn [[1914]], llofruddiwyd yr archddug [[Franz Ferdinand]] yn [[Sarajevo]] (yn [[Bosnia-Hertsegofina]]), gan ddechrau'r gadwyn o ddigwyddiadau a arweiniodd ar y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. Bu farw Frans Jozef yn [[1916]], ac olynwyd ef gan [[Siarl I, Ymerawdwr Awstria|Siarl I]]. Ar ddiwedd y rhyfel, ymddatododd Awstria-Hwngari, gyda [[Tsiecoslofacia]], [[Awstria]] a [[Hwngari]] yn dod yn wledydd annibynnol a rhannau eraill yn dod yn eiddo [[Rwmania]], [[yr Eidal]] a [[Gwlad Pwyl]]. |
||
[[Categori: |
[[Categori:Awstria-Hwngari| ]] |
||
[[Categori: |
[[Categori:19eg ganrif yn Awstria]] |
||
⚫ | |||
[[Categori:20fed ganrif yn Awstria]] |
|||
[[Categori:20fed ganrif yn Hwngari]] |
|||
[[Categori:Y Frenhiniaeth Hapsbwrgaidd]] |
|||
[[Categori:Cyn-wladwriaethau Ewrop]] |
|||
[[Categori:Gwladwriaethau a thiriogaethau a sefydlwyd ym 1867]] |
|||
[[Categori:Gwladwriaethau a thiriogaethau a ddadsefydlwyd ym 1918]] |
|||
[[Categori:Hanes Bosnia a Hertsegofina]] |
[[Categori:Hanes Bosnia a Hertsegofina]] |
||
[[Categori:Hanes Croatia]] |
[[Categori:Hanes Croatia]] |
||
⚫ |
Fersiwn yn ôl 19:52, 29 Mai 2020
Gwladwriaeth yng nghanolbarth Ewrop o 1867 hyd 1918 oedd Awstria-Hwngari. Roedd yn ffederasiwn oedd wedi datblygu o Ymerodraeth Awstria. O gwmpas y flwyddyn 1900, Awstria-Hwngari oedd y wlad fwyaf yn Ewrop ar ôl Rwsia.
Unwyd Awstria a Hwngari trwy briodas Anna o Fohemia (merch Vladislav II, brenin Bohemia a Hwngari) a'r archddug Ferdinand I, brawd yr Ymerawdwr Glân Rhufeinig Siarl V yn 1526. Yn ddiweddarach daeth Ferdinand yn Ymerawdwr Glân Rhufeinig wedi i'w frawd ymddiswyddo.
Daeth yr Ymerodraeth Lân Rhufeinig i ben yn 1806, a ffurfiwyd Ymerodraeth Awstria. gyda Hwngari yn rhan ohoni. Roedd yr Hwngariaid yn anfodlon ar hyn, ac wedi i Awstria gael ei gorchfygu gan deyrnas Prwsia yn 1866, daethpwyd i gytundeb (yr Ausgleich) yn 1867, lle rhoddodd yr ymerawdwr Frans Jozef yr un statws i Hwngari ac i Awstria.
Rhoddodd hyn statws cyfartal i Awstriaid a Hwngariaid, a gradd uchel o ymreolaeth o fewn y system ffederal, ond roedd y grwpiau ethnig eraill, megis y Tsieciaid, yn anfodlon ac yn mynnu'r un statws. Yn 1914, llofruddiwyd yr archddug Franz Ferdinand yn Sarajevo (yn Bosnia-Hertsegofina), gan ddechrau'r gadwyn o ddigwyddiadau a arweiniodd ar y Rhyfel Byd Cyntaf. Bu farw Frans Jozef yn 1916, ac olynwyd ef gan Siarl I. Ar ddiwedd y rhyfel, ymddatododd Awstria-Hwngari, gyda Tsiecoslofacia, Awstria a Hwngari yn dod yn wledydd annibynnol a rhannau eraill yn dod yn eiddo Rwmania, yr Eidal a Gwlad Pwyl.