Gdańsk: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Stefanik (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
Llinell 5: | Llinell 5: | ||
Daw'r cofnod hanesyddol cynharaf o'r ddinas yn 997. Y pryd hynny aeth [[Sant Adalbert]] yno er mwyn troi'r preswylwyr i Gristionogaeth. Ymhen canrifoedd daeth Gdańsk yn ddinas mwyaf cyfoethog Gweriniaeth Pwyl. Gadwodd hi hunan lywodraeth eto. |
Daw'r cofnod hanesyddol cynharaf o'r ddinas yn 997. Y pryd hynny aeth [[Sant Adalbert]] yno er mwyn troi'r preswylwyr i Gristionogaeth. Ymhen canrifoedd daeth Gdańsk yn ddinas mwyaf cyfoethog Gweriniaeth Pwyl. Gadwodd hi hunan lywodraeth eto. |
||
Yn y 18g enillwyd Gdańsk gan [[Prwsia|Brwsia]]. Wedyn Dinas Rydd oedd hi am gyfnod. |
Yn y 18g enillwyd Gdańsk gan [[Prwsia|Brwsia]]. Wedyn Dinas Rydd oedd hi am gyfnod. |
||
Yr ail dro iddi fod yn [[Dinas Rydd Danzig|Ddinas Rydd Danzig]] oedd ar ôl y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. [[Almaenwyr]], [[Pwyliaid]], [[Casiwbiaid]] ac [[Iddewon]] oedd yn byw yno. Danzig oedd prif borthladd y [[Coridor Pwylaidd]] a oedd yn rhoi allanfa i wladwriaeth annibynnol newydd Gwlad Pwyl i fasnachu gyda gweddill y byd drwy [[Môr Baltig]]. Bu sefydlu y Coridor, a'r ffaith bod Danzig ddim yn rhan o'r Almaen, yn destun trafodaeth tanbaid yn ystod yr 1920au a 30au. Pan ddaeth [[Adolf Hitler|Hitler]] i rym yn [[Yr Almaen]] gwnaeth adfeddiannu Danzig a chysylltu'r ddinas gyda'r Almaen yn destun gwrthrwbl. Yn fuan wedi arwyddo [[Cytundeb |
Yr ail dro iddi fod yn [[Dinas Rydd Danzig|Ddinas Rydd Danzig]] oedd ar ôl y [[Rhyfel Byd Cyntaf]]. [[Almaenwyr]], [[Pwyliaid]], [[Casiwbiaid]] ac [[Iddewon]] oedd yn byw yno. Danzig oedd prif borthladd y [[Coridor Pwylaidd]] a oedd yn rhoi allanfa i wladwriaeth annibynnol newydd Gwlad Pwyl i fasnachu gyda gweddill y byd drwy [[Môr Baltig]]. Bu sefydlu y Coridor, a'r ffaith bod Danzig ddim yn rhan o'r Almaen, yn destun trafodaeth tanbaid yn ystod yr 1920au a 30au. Pan ddaeth [[Adolf Hitler|Hitler]] i rym yn [[Yr Almaen]] gwnaeth adfeddiannu Danzig a chysylltu'r ddinas gyda'r Almaen yn destun gwrthrwbl. Yn fuan wedi arwyddo [[Cytundeb Molotov–Ribbentrop]] - cytundeb gudd rhwng yr [[Almaen]] [[Natsïaeth|Natsïaidd]] a'r [[Undeb Sofietaidd]] [[Comiwnyddiaeth|gomiwnyddol]] ymosododd lluoedd Hitler ar Danzig a'i feddiannu, gan dechrau [[Yr Ail Ryfel Byd]]. |
||
Ar ôl y rhyfel daeth y ddinas i [[Gwlad Pwyl|Wlad Pwyl]]. |
Ar ôl y rhyfel daeth y ddinas i [[Gwlad Pwyl|Wlad Pwyl]]. |
Fersiwn yn ôl 16:45, 6 Mai 2020
Arwyddair | Nec temere, nec timide |
---|---|
Math | dinas fawr, dinas â phorthladd, dinas Hanseatig, dinas gyda grymoedd powiat |
Poblogaeth | 486,022 |
Sefydlwyd | |
Pennaeth llywodraeth | Aleksandra Dulkiewicz |
Cylchfa amser | UTC+01:00, CET |
Gefeilldref/i | Vilnius |
Daearyddiaeth | |
Rhan o'r canlynol | Związek Miast Nadwiślańskich |
Sir | Pomeranian Voivodeship |
Gwlad | Gwlad Pwyl |
Arwynebedd | 266 ±1 km² |
Uwch y môr | 180 ±1 metr |
Gerllaw | Afon Vistula |
Yn ffinio gyda | Sopot, Gdynia, Sir Kartuzy, Sir Gdańsk, Sir Nowy Dwór Gdański, Gdańsk Bay, Gmina Żukowo, Gmina Kolbudy, Gmina Pruszcz Gdański, Pruszcz Gdański, Gmina Cedry Wielkie, Gmina Stegna |
Cyfesurynnau | 54.348291°N 18.654023°E |
Cod post | 80-008–80-958 |
Pennaeth y Llywodraeth | Aleksandra Dulkiewicz |
Un o ddinasoedd mwyaf Gwlad Pwyl yw Gdańsk (hefyd Almaeneg: Danzig, Casiwbeg: Gduńsk). Mae wedi'i lleoli ar aber Afon Wisła a Môr Baltig. Porthladd pwysig i'r wlad a phrifddinas foifodiaeth (talaith) Pomorskie yw hi. Yn 2004 roedd ynddi boblogaeth o 460,524. Rhan o Trójmiasto ("teirddinas") ydy Gdansk, gyda Gdynia a Sopot. Daw'r cofnod hanesyddol cynharaf o'r ddinas yn 997. Y pryd hynny aeth Sant Adalbert yno er mwyn troi'r preswylwyr i Gristionogaeth. Ymhen canrifoedd daeth Gdańsk yn ddinas mwyaf cyfoethog Gweriniaeth Pwyl. Gadwodd hi hunan lywodraeth eto. Yn y 18g enillwyd Gdańsk gan Brwsia. Wedyn Dinas Rydd oedd hi am gyfnod. Yr ail dro iddi fod yn Ddinas Rydd Danzig oedd ar ôl y Rhyfel Byd Cyntaf. Almaenwyr, Pwyliaid, Casiwbiaid ac Iddewon oedd yn byw yno. Danzig oedd prif borthladd y Coridor Pwylaidd a oedd yn rhoi allanfa i wladwriaeth annibynnol newydd Gwlad Pwyl i fasnachu gyda gweddill y byd drwy Môr Baltig. Bu sefydlu y Coridor, a'r ffaith bod Danzig ddim yn rhan o'r Almaen, yn destun trafodaeth tanbaid yn ystod yr 1920au a 30au. Pan ddaeth Hitler i rym yn Yr Almaen gwnaeth adfeddiannu Danzig a chysylltu'r ddinas gyda'r Almaen yn destun gwrthrwbl. Yn fuan wedi arwyddo Cytundeb Molotov–Ribbentrop - cytundeb gudd rhwng yr Almaen Natsïaidd a'r Undeb Sofietaidd gomiwnyddol ymosododd lluoedd Hitler ar Danzig a'i feddiannu, gan dechrau Yr Ail Ryfel Byd.
Ar ôl y rhyfel daeth y ddinas i Wlad Pwyl. Yn yr 80au bu streiciau seiri llongau a gweithwyr eraill yno gyda Lech Wałęsa (Arlywydd Gweriniaeth Pwyl wedyn) yn eu harwain. Cred llawer mai'r digwyddiad hwn sbardunodd gwymp comiwnyddiaeth yn Ewrop.
Warsaw · Kraków · Łódź · Wrocław · Poznań · Gdańsk · Szczecin · Bydgoszcz · Lublin · Katowice · Białystok · Gdynia · Częstochowa · Radom · Sosnowiec · Toruń · Kielce · Gliwice · Rzeszów · Zabrze · Olsztyn · Bytom · Bielsko-Biała · Ruda Śląska · Rybnik · Tychy · Dąbrowa Górnicza · Gorzów Wielkopolski · Płock · Elbląg · Opole · Wałbrzych · Zielona Góra · Włocławek · Tarnów · Chorzów · Koszalin · Kalisz · Legnica ·