Tennyn: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
B robot yn ychwanegu: ko:인대 |
Pwyll (sgwrs | cyfraniadau) manion iaith |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
:''Adnabyddir tendonau hefyd fel gewynnau, am yr erthygl hwnnw gweler [[tendon]].'' |
:''Adnabyddir tendonau hefyd fel gewynnau, am yr erthygl hwnnw gweler [[tendon]].'' |
||
Mae '''tennyn''' neu '''gewyn''' ([[Saesneg]]: ''Ligament'') mewn [[anatomeg]], yn air a ddefnyddir am dri fath o |
Mae '''tennyn''' neu '''gewyn''' ([[Saesneg]]: ''Ligament'') mewn [[anatomeg]], yn air a ddefnyddir am dri fath o strwythur o fewn y corff:<ref>{{eMedicineDictionary|ligament}}</ref> |
||
# [[Meinwe]] ffibrog sy'n cysylltu [[asgwrn|esgyrn]] |
# [[Meinwe]] ffibrog sy'n cysylltu [[asgwrn|esgyrn]] ag esgyrn eraill. Gelwir weithiau yn "dennyn cymalol"<ref>{{DorlandsDict|five/000059130|ligament}}</ref>, "tennyn ffibrog", neu "gwir dennynau". |
||
# Plyg y [[peritonewm]] neu bilen arall. |
# Plyg y [[peritonewm]] neu bilen arall. |
||
# Gweddillion y system tiwbaidd o'r cyfnod [[ffoetws|ffoetaidd]] o fywyd. |
# Gweddillion y system tiwbaidd o'r cyfnod [[ffoetws|ffoetaidd]] o fywyd. |
||
| Llinell 13: | Llinell 13: | ||
Cyfeirir at rhai o blygiau'r [[peritonewm]] fel ''tennynau''. |
Cyfeirir at rhai o blygiau'r [[peritonewm]] fel ''tennynau''. |
||
Mae esiamplau yn |
Mae esiamplau yn cynnwys: |
||
* Y [[tennyn hepatoduodenal]], sy'n |
* Y [[tennyn hepatoduodenal]], sy'n amgylchynu'r [[gwythïen porth hepatig]] a llestri eraill fel maent yn teithio o'r [[dwodenwm]] i'r [[afu|iau]]. |
||
* Mae [[tennyn llydan y groth]] hefyd yn blyg yn y peritonewm. |
* Mae [[tennyn llydan y groth]] hefyd yn blyg yn y peritonewm. |
||
* [[Tennyn cynhaliol yr ofari]] |
* [[Tennyn cynhaliol yr ofari]] |
||
==Tennyn gweddill ffoetaidd== |
==Tennyn gweddill ffoetaidd== |
||
Cyfeirir at rhai strwythrau tiwbaidd sy'n |
Cyfeirir at rhai strwythrau tiwbaidd sy'n weddill o'r cyfnod ffoetaidd fel ''tennynau'' ar ôl iddynt gau a throi i mewn i drwythrau tebyg i linyn: |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| Llinell 34: | Llinell 34: | ||
==Tennyn cymalol== |
==Tennyn cymalol== |
||
[[ |
[[Delwedd:Gray298.png|thumb|Diagrammatic section of a [[symphysis]].]] |
||
Yn y ffurf a gyfeirir ato gan amlaf, rhwymyn byr o [[meiwe gysylltol]] rheolaidd dwys sy'n galed a ffibrog yw ''tennyn ''. Cyfansoddir yn bennaf o ffibrau hir llinynnog [[colagen]]. Mae tennynau'n cysylltu esgyrn at esgyrn eraill i ffurfio [[cymal]]. (''Nid'' |
Yn y ffurf a gyfeirir ato gan amlaf, rhwymyn byr o [[meiwe gysylltol]] rheolaidd dwys sy'n galed a ffibrog yw ''tennyn ''. Cyfansoddir yn bennaf o ffibrau hir llinynnog [[colagen]]. Mae tennynau'n cysylltu esgyrn at esgyrn eraill i ffurfio [[cymal]]. (''Nid'' ydynt yn cysylltu [[cyhyr|cyhyrau]] â'r esgyrn, [[tendon|tendonnau]] sy'n gwneud hyn.) Mae rhai tennynau'n cyfyngu rhai symudiadau, neu'n atal eraill yn gyfan gwbl. |
||
===Gweler hefyd=== |
===Gweler hefyd=== |
||
Fersiwn yn ôl 16:30, 11 Mehefin 2011
- Adnabyddir tendonau hefyd fel gewynnau, am yr erthygl hwnnw gweler tendon.
Mae tennyn neu gewyn (Saesneg: Ligament) mewn anatomeg, yn air a ddefnyddir am dri fath o strwythur o fewn y corff:[1]
- Meinwe ffibrog sy'n cysylltu esgyrn ag esgyrn eraill. Gelwir weithiau yn "dennyn cymalol"[2], "tennyn ffibrog", neu "gwir dennynau".
- Plyg y peritonewm neu bilen arall.
- Gweddillion y system tiwbaidd o'r cyfnod ffoetaidd o fywyd.
Y math cyntaf yw'r un a gyfeirir ato gan amlaf gyda'r term tennyn.
Desmoloeg yw'r enw am yr asudiaeth o dennynau, daw o'r Groeg Hynafol δεσμός, desmos, "tant" neu "llinyn"; a -λογία, -logia.
Tennynau peritonewm
Cyfeirir at rhai o blygiau'r peritonewm fel tennynau.
Mae esiamplau yn cynnwys:
- Y tennyn hepatoduodenal, sy'n amgylchynu'r gwythïen porth hepatig a llestri eraill fel maent yn teithio o'r dwodenwm i'r iau.
- Mae tennyn llydan y groth hefyd yn blyg yn y peritonewm.
- Tennyn cynhaliol yr ofari
Tennyn gweddill ffoetaidd
Cyfeirir at rhai strwythrau tiwbaidd sy'n weddill o'r cyfnod ffoetaidd fel tennynau ar ôl iddynt gau a throi i mewn i drwythrau tebyg i linyn:
| Ffoetws | Oedolyn |
| ductus arteriosus | ligamentum arteriosum |
| Rhan rhagorol-hepatig gwythïen wmbilig chwith y ffoetws | ligamentum teres hepatis ("tennyn crwn yr iau"). |
| Rhan mewn-hepatig gwythïen wmbilig chwith y ffoetws (y ductus venosus) | ligamentum venosum |
| Rhannau distal rhydweli wmbilig chwith a dde y ffoetws | medial umbilical ligaments |
Tennyn cymalol
Yn y ffurf a gyfeirir ato gan amlaf, rhwymyn byr o meiwe gysylltol rheolaidd dwys sy'n galed a ffibrog yw tennyn . Cyfansoddir yn bennaf o ffibrau hir llinynnog colagen. Mae tennynau'n cysylltu esgyrn at esgyrn eraill i ffurfio cymal. (Nid ydynt yn cysylltu cyhyrau â'r esgyrn, tendonnau sy'n gwneud hyn.) Mae rhai tennynau'n cyfyngu rhai symudiadau, neu'n atal eraill yn gyfan gwbl.
