Amddiffynwyr y cefnforoedd

Oddi ar Wicipedia
Amddiffynwyr y cefnforoedd
Mathamddiffynnwr yr amgylchedd Edit this on Wikidata

Mae amddiffynwyr y cefnforoedd yn weithredwyr hawliau dynol ac amgylcheddol sy'n canolbwyntio ar amddiffyn cefnforoedd y Ddaear.

Mae amcanion cyffredinol yn cynnwys diogelu hawliau bodau dynol yn ogystal ag amddiffyn ecosystemau dyfrol rhag llygredd.[1] Yn gyffredinol, maent yn gwrthwynebu echdynnu mwynau o'r Ddaear, gorbysgota, pysgota heb ei drwydded (potsian ar raddfa fawr), a cham-drin hawliau dynol y rhai sy'n byw ar yr arfordiroedd neu mewn economïau sy'n dibynnu ar y cefnforoedd.[1]

Glanhau malurion ar draeth yn Papahānaumokuākea, Hawaii.

Yn 2000, sefydlodd y ffotograffydd tanddwr Kurt Lieber yr Ocean Defenders Alliance i "helpu'r ecosystem i oroesi ymosodiad marwol a llygredd dyn." Daeth yn sefydliad dielw 501(c)(3) yn 2002.[2]

Yn 2011, ffurfiodd Gigi Brisson grŵp <i>Ocean Elders</i>, grŵp byd-eang o weithredwyr gan gynnwys Sylvia Earle, Richard Branson, Jackson Browne, James Cameron, Rita R. Colwell, Jean-Michel Cousteau, Wade Davis, Jane Goodall, Gerry Lopez, Catherine A Novelli, Frederik Paulsen Jr, Bertrand Piccard, Thomas Remengesau Jr, David E. Shaw, Nainoa Thompson, Ted Turner, Don Walsh, Bob Weir, Sheila Watt-Cloutier, Neil Young, a José María Figueres.[3][4]

Tua 2013, cyhoeddodd Greenpeace ffotograffau o'i 'Daith Amddiffyn y Cefnforoedd', gan ddogfennu "methodoleg pysgota anghyfreithlon a dinistriol yng Ngwlff Gwlad Thai.[5][6] Y flwyddyn ganlynol, cyhoeddodd Greenpeace De-ddwyrain Asia restr o 10 tasg bob dydd y gall dinasyddion eu gwneud i helpu amddiffynwyr cefnforoedd.[7]

Yn 2020, cyhoeddodd Fforwm Pobl Pysgotwyr y Byd (sy'n cynrychioli 10 miliwn o bysgotwyr ar raddfa fach o 54 o wledydd) ddatganiad yn cadarnhau'r angen i amddiffynwyr cefnforoedd barhau i warchod hawliau dynol i rhai sy'n dibynnu ar gefnforoedd er budd economaidd.[8][9]

Yn 2022, cymeradwyodd actifydd amgylcheddol Nigeria Nnimmo Bassey becyn cymorth ar gyfer "Amddiffynwyr Cefnforoedd a Hawliau Dynol," yn manylu ar ddulliau undod ac eiriolaeth.[1]

Yn 2022, nododd Frontiers in Marine Science fod amddiffynwyr cefnfor yn wynebu risg ychwanegol oherwydd eu bod “yn aml yn dod o grwpiau sy'n cael eu cadw ar yr ymylon, ac yn cael eu heithrio rhag gwneud penderfyniadau o bwys. Mae hyn yn cynnwys pysgotwyr ar raddfa fach, pobl gynhenid, brodorol, pobl dduon, menywod a phobl ifanc."[10]

Yn 2023, rhannodd Prifysgol British Columbia ddogfen o dan y teitl "Rhaid gwneud mwy i amddiffyn amddiffynwyr y cefnfor."[11] Yr un flwyddyn, cyhoeddodd Time for Kids gyfweliad gyda Sylvia Earle o'r enw "Ocean Defender." Nododd Earle mai'r broblem gyfredol fwyaf i amddiffynwyr cefnfor yw mwyngloddio môr dwfn i greu batris ar gyfer cerbydau electronig, sy'n niweidio ecosystemau môr dwfn. Mynnodd na ddylid bwyta pysgod, gan nodi, “rhaid dod dros y syniad hwn bod angen bywyd gwyllt y cefnfor. Rydym bellach yn dechrau deall y gost uchel [i’r amgylchedd] o fwyta pysgod.”[12]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

  

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Toolkit for Oceans and Human Rights Defenders (PDF). Benin City, Nigeria: HOMEF. 2022.
  2. ↑ "Our History". Ocean Defenders Alliance (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  3. ↑ "The Ocean Elders".
  4. ↑ "About Us".
  5. ↑ "Destructive Fishing Methods in the Gulf of Thailand". Greenpeace USA (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  6. ↑ "Greenpeace - Destructive Fishing Methods in the Gulf of Thailand". media.greenpeace.org. Cyrchwyd 2023-04-14.
  7. ↑ "Be An Ocean Defender: Things You Can Do". Greenpeace Southeast Asia (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  8. ↑ Principal (2020-11-19). "We live, We celebrate, We protect: Fishers, Oceans, Mother Earth". WORLD FORUM OF FISHER PEOPLES (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2023-04-14. Cyrchwyd 2023-04-14.
  9. ↑ Bennett, Nathan J.; Le Billon, Philippe; Belhabib, Dyhia; Satizábal, Paula (2022-08-10). "Local marine stewardship and ocean defenders" (yn en). npj Ocean Sustainability 1 (1): 1–5. doi:10.1038/s44183-022-00002-6. ISSN 2731-426X. https://www.nature.com/articles/s44183-022-00002-6.
  10. ↑ Bennett, Nathan J.; López de la Lama, Rocío; Le Billon, Philippe; Ertör, Irmak; Morgera, Elisa (2023). "Ocean defenders and human rights". Frontiers in Marine Science 9. doi:10.3389/fmars.2022.1089049/full. ISSN 2296-7745. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmars.2022.1089049.
  11. ↑ "New publication: More must be done to protect ocean defenders". Department of Geography (yn Saesneg). Cyrchwyd 2023-04-14.
  12. ↑ "Ocean Defender". Time for Kids (yn Saesneg). 2023-03-30. Cyrchwyd 2023-04-14.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Amddiffynwyr_y_cefnforoedd&oldid=12472471"