Afon Dyfi

Afon Dyfi

Math	afon
Daearyddiaeth
Sir	Gwynedd
Gwlad	Cymru
Cyfesurynnau	52.6004°N 3.8567°W
Aber	Môr Iwerddon
Llednentydd	Afon Leri, Afon Llyfnant, Afon Einion
Hyd	48 cilometr
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Cwymp yr Afon Dyfi (1815), gan John George Wood, 1768-1838

Un o afonydd gorllewin canolbarth Cymru yw Afon Dyfi. Mae'n tarddu yng Nghreiglyn Dyfi wrth droed Aran Fawddwy ac yn llifo i'r môr ger Aberdyfi.

Llednentydd

Rhoddir isod pob un o lednentydd Afon Dyfi a enwir ar y map Arolwg Ordnans, gan eu rhestri yn ôl glan chwith neu dde'r afon, wedi'u trefnu o'i tharddle hyd ei haber.

Chwith

• Afon Rhiwlech
• Nant Cerddin
• Afon Dugoed
  • Afon Clywedog
  • Nant Saeson
  • Afon Tafolog
• Afon Llinau
• Nant Coegen
• Afon Twymyn
  • Nant Ddeiliog
  • Crygnant
• Ffernant
• Afon Dulas
  • Afon Crewi
  • Afon Carog
  • Afon Hengwm
• Afon Llyfnant
• Afon Einion
• Afon Clettwr
• Afon Leri

Dde

• Nant y Cafn
• Afon Pumryd
• Nant Esgyll
• Afon Cywarch
• Afon Cerist
  • Nant y Graig Wen
• Afon Angall
  • Afon Caws
  • Nant Maes y Gamfa
• Nant Llwydo
• Nant (neu Afon) Ceirig
• Nant Ffrydlas
  • Nant Cwm yr Wden
• Afon Dulas
  • Nant Ceiswyn
  • Nant Esgair-neirian
  • Nant Glegyrch
  • Nant y Goedwig
  • Nant y Darren
  • Nant Lliwdy
• Afon Rhonwydd
  • Nant Cwm Breichiau
  • Afon Alys (Alice ar y map)
  • Nant Cwm Ffernol
• Nant Cwm Sylwi

Hanes a thraddodiadau

Ger Machynlleth mae ffrwd afon Dulas yn aberu yn Afon Dyfi: credir mai hwn yw lleoliad yr Abercuawg enwog y cyfeirir at ganu'r cogau yno yn y gerdd 'Claf Abercuawg', sy'n rhan o gylch Canu Llywarch Hen.

Rhywle ar lan aber yr afon y cynhaliwyd Cynhadledd Aberdyfi yn 1216 a welodd Llywelyn Fawr yn derbyn gwrogaeth tywysogion ac arglwyddi'r de.

Hen bennill

Mae un o'r Hen Benillion yn sôn am Afon Dyfi:

Blewyn glas ar afon Dyfi

A hudodd lawer buwch i foddi;

Lodes wen a'm hudodd innau

O'r uniawn ffordd i'w cheimion lwybrau.

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am Wynedd. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato