Trol

Am ddefnyddiau eraill gweler trol (gwahaniaethu).

Trol (llun gan John Bauer)

Yn llên gwerin Llychlyn mae'r trol (Norwyeg jutul, Saesneg troll) yn gawr brawychus sy'n byw mewn ogof neu gastell diarffodd. Fel rheol mae'n gwarchod trysor. Mae'n rhodio'r fforestydd a'r rhosdiroedd yn y nos am fod pelydrau'r haul yn ei droi'n garreg. Weithiau mae'n dal teithwyr ac yn eu bwyta.

Mae'r trol yn perthyn i ddosbarth o greaduriaid arallfydol a elwir underjordiske-folk ("y bobl sydd dan y ddaear").

Yn y traddodiad llên gwerin diweddarach mae'r trol yn colli rhai o'i agweddau mwyaf cyntefig ac yn cael ei bortreadu fel corrach o ddyn, gwyllt ei olwg, sy'n byw mewn ogof neu yn y mynyddoedd ac sy'n grefftwr medrus.

Mae chwedlau am y trol yn arbennig o niferus a grymus yn llên gwerin Norwy (ceir dwsinau o enghreifftiau yng nghasgliad adnabyddus Moe ac Asbjørnsen, er enghraifft).

Ceir chwedlau am y trol a chewri tebyg iddo mewn sawl gwlad a diwylliant, ond mae gan y trol Llychlynaidd ei gymeriad arbennig ei hun ac mae'n rhan bwysig o etifeddiaeth gwledydd Llychlyn.

Llyfryddiaeth

• Reidar Th. Christiansen (cyf. Pat Shaw Iversen), Folktales of Norway (Llundain, 1964). Detholiad o chwedlau gyda rhagymadrodd da.