Ystalyfera

Oddi ar Wicipedia
Ystalyfera
Mathpentref, cymuned Edit this on Wikidata
Poblogaeth4,663 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirCastell-nedd Port Talbot Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Arwynebedd977.23 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.7652°N 3.7881°W Edit this on Wikidata
Cod SYGW04000629 Edit this on Wikidata
Cod OSSN767089 Edit this on Wikidata
Gwleidyddiaeth
AC/auJeremy Miles (Llafur)
AS/auChristina Rees (Llafur)
Map

Pentref a chymuned ym mwrdeistref sirol Castell-nedd Port Talbot, Cymru, yw Ystalyfera.[1][2] Fe'i lleolir ger cyd-lif yr afonydd Twrch a Thawe, tua 18 milltir i'r gogledd o Abertawe. Datblygodd Ystalyfera yn ystod y 18g, gyda gwaith haern pwysig a sawl pwll glo wedi eu lleoli yno. Fodd bynnag, gyda dirywiad diwydiant gwaithgynhyrchu, bu sawl newid cymdeithasol a demograffaidd yn Ystalyfera, sydd bellach ymlith y 100 cymuned mwyaf amddifad yng Nghymru yn ôl Mynegrif Aml-amddifadedd Cymru. [angen ffynhonnell]

Mae gan Ystalyfera nifer o gapeli a thafarndai adnabyddus, gan gynnwys y Wern Fawr, sydd wedi ennill gwobrau am y cwrw a fregir ar y safle. Mae dylanwad Buddy Holly yn gryf ar enwau'r cwrw hyn. Ar ochr ddeheuol y pentref saif ardal Y Graig Arw a Phant-teg, sy'n cysylltu Ystalyfera â Godre'r-graig.

Yn y gorffennol, roedd ardal Ystalyfera yn enwog am lysenwau lliwgar y trigolion.

Cynrychiolir yr ardal hon yn Senedd Cymru gan Jeremy Miles (Llafur)[3] ac yn Senedd y DU gan Christina Rees (Llafur).[4]

Cyfrifiad 2011[golygu | golygu cod]

Yng nghyfrifiad 2011 roedd y sefyllfa fel a ganlyn:[5][6][7][8]

Cyfrifiad 2011
Poblogaeth cymuned Ystalyfera (pob oed) (4,663)
  
100%
Y nifer dros 3 oed sy'n siarad Cymraeg (Ystalyfera) (1,812)
  
40.4%
:Y ganran drwy Gymru
  
19%
Y nifer sydd wedi'u geni yng Nghymru (Ystalyfera) (3810)
  
81.7%
:Y ganran drwy Gymru
  
73%
Y nifer mewn gwaith rhwng 16 a 74 oed(Ystalyfera) (852)
  
41.2%
:Y ganran drwy Gymru
  
67.1%

Addysg[golygu | golygu cod]

Mae yna ddwy ysgol yn y pentref: Ysgol Gynradd y Wern, ac Ysgol Gyfun Ystalyfera.

Enwogion[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. "Rhestr o Enwau Lleoedd Safonol Cymru". Llywodraeth Cymru. 14 Hydref 2021.
  2. British Place Names; adalwyd 30 Hydref 2021
  3. "Gwefan Senedd Cymru". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-11-10. Cyrchwyd 2021-12-23.
  4. Gwefan Senedd y DU
  5. "Ystadegau Allweddol ar gyfer Cymru". Swyddfa Ystadegau Gwladol. Cyrchwyd 2012-12-12.. Poblogaeth: ks101ew. Iaith: ks207wa - noder mae'r canran hwn yn seiliedig ar y nier sy'n siarad Cymraeg allan o'r niferoedd sydd dros 3 oed. Ganwyd yng Nghymru: ks204ew. Diweithdra: ks106ew; adalwyd 16 Mai 2013.
  6. Canran y diwaith drwy Gymru; Golwg 360; 11 Rhagfyr 2012; adalwyd 16 Mai 2013
  7. Gwefan Swyddfa Ystadegau Gwladol; Niferoedd Di-waith rhwng 16 a 74 oed; adalwyd 16 Mai 2013.
  8. Gwefan Llywodraeth Cymru; Ystadegau Economaidd Allweddol, Tachwedd 2010; Mae'r gyfradd gyflogaeth ymhlith pobl 16 – 64 oed yng Nghymru yn 67.1 y cant.; adalwyd 31 Mai 2013[dolen marw]

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]