Ysgol Uwchradd Caerdydd
| Ysgol Uwchradd Caerdydd | |
|---|---|
| Cardiff High School | |
| |
| Arwyddair | Tua'r Goleuni |
| Sefydlwyd | 1895 (1970 fel ysgol gyfun) |
| Math | Cyfun, y Wladwriaeth |
| Cyfrwng iaith | Saesneg |
| Pennaeth | Mr Mike M Griffiths |
| Lleoliad | Ffordd Llandennis, Cyncoed, Caerdydd, Cymru, CF23 6WG |
| AALl | Cyngor Dinas Caerdydd |
| Disgyblion | tua 1500 |
| Rhyw | Cyd-addysgol |
| Oedrannau | 11–18 |
| Lliwiau | Coch a du |
| Gwefan | cardiffhigh.cardiff.sch.uk |
Ysgol gyfun cyfrwng Saesneg yn ardal Cyncoed/Lakeside, Caerdydd yw Ysgol Uwchradd Caerdydd (Saesneg: Cardiff High School). Y prifathro presennol ydy Mr Mike M Griffiths.[1]
Hanes[golygu | golygu cod]
Er ir ysgol, ar ei ffurf presennol, ond gael ei sefydlu ym 1970, mae ei hanes yn ymestyn yn bellach na hynny, gyda hanes y tair ysgol a unwyd i'w chreu.
Ysgolion Uwchradd Dinas Caerdydd[golygu | golygu cod]
Agorwyd Ysgol Uwchradd Dinas Caerdydd ar gyfer Merched (Saesneg: City of Cardiff High School for Girls) ym mis Ionawr 1895, ar y Parade, Caerdydd[2], ac agorwyd Ysgol Uwchradd Dinas Caerdydd ar gyfer Bechgyn (Saesneg: City of Cardiff High School for Boys) ym mis Tachwedd 1898 ar ffordd Casnewydd, Caerdydd[3]. Sefydlwyd y ddwy ysgol yn dilyn termau Deddf Addysg Ganolradd Cymreig 1889 ac felly, gelwyd yn wreiddiol yn Ysgol Ganolradd Caerdydd ar gyfer Merched ac Ysgol Ganolradd Caerdydd ar gyfer Bechgyn (Saesneg: Cardiff Intermediate School for Girls a Cardiff Intermediate School for Boys). Ers 1905, cyflenwyd addysg uwchradd yng Nghaerdydd trwy system o ysgolion uwchradd Trefol yn bennaf,[4]) a oedd wedi eu trefnu o dan Ddeddf Addysg 1902.[3] Er i'r ddau ysgol ganolradd gael eu ail-frandio'n ysgolion uwchradd ym 1911, dioddefodd yr ysgolion i gymharu â'r ysgolion trefol oherwydd eu arholiadau mynediad, ac yn ddiweddarach, eu taliadau, yn enwedig ar ôl i'r ysgolion trefol gael gwared ar daliadau ym 1924. Roedd y nifer o ddisgyblion o gefndir dosbarth gweithiol yn gyfyngedig, gan fod y rhieni yn cael eu rhwystro gan y taliadau, a oedd ond yn cael eu cefnogi'n rannol gan ysgoloriaethau a bwrsarïau, ac yn ddiweddarach gan drefn a chwricwlwm yr Ysgol Ramadeg[3] pan greodd y Llywodraeth Brydeinig Deddf Addysg Butler ym 1944 gan sefydlu'r System Tridarn a ddosbarthodd yr ysgolion i dri categori, Ysgol Rramadeg, Ysgolion Technegol ac Ysgolion Uwchradd Modern. Ystyriwyd ysgolion ramadeg fel lle addysg ar gyfer y rhai a oedd yn ddawnus yn academaidd (fel y barnwyd gan yr arholiad eleven plus), ac felly dewiswyd Ysgolion Uwchradd Caerdydd i droi'n ysgolion ramadeg (yn anffurfiol, defnyddiwyd y term Ysgol Ramadeg Caerdydd; Saesneg: Cardiff Grammar School). Roedd ysgol y bechgyn wedi dioddef o'r cychwyn oherwydd ei safle cyfyngedig ar Ffordd Casnewydd. Cafwyd afael ar safle newydd o fewn tair blynedd, ar gornel Ffordd Corbett Road a Park Place yn 1901, ond fe arhosodd yr ysgol ar ei safle gwreiddiol yn y pen draw, ac agorwyd ysgol newydd yn 1910, gyda ymestyniadau pellach ym 1931-32.[3]
Ysgol Uwchradd Modern Tŷ Celyn[golygu | golygu cod]
Crewyd Ysgol Uwchradd Modern Tŷ Celyn (Saesneg: Ty Celyn Secondary Modern) fel canlyniad o Ddeddf Addysg Butler yn 1944, gan gyflenwi'r angen am ysgol Uwchradd Modern, yn ôl System Tridarn y ddeddf (cyflewnyd elfen ysgol ramadeg y ddeddf gan Ysgolion Uwchradd Dinas Caerdydd).
Ffurfio Ysgol Uwchradd Caerdydd gan uniad[golygu | golygu cod]
Sefydlwyd Ysgol Uwchradd Caerdydd ym 1970 fel ysgol gyfun gymysg i blant 11-18 oed, yn dilyn uniad y ddwy ysgol ramadeg un-rhyw ac Ysgol Uwchradd Modern Tŷ Celyn. Unwyd yr ysgol ar un safle ym 1973. Gwerthwyd hen safle'r ysgol ar Ffordd Casnewydd yn ddiweddarach er mwyn ariannu ymestyniad Ysgol Uwchradd y Willows yn Nhremorfa.
Cyn-ddisgyblion nodedig[golygu | golygu cod]
- Sir Ronald Bell - gwleidydd Ceidwadol, AS
- Jeremy Bowen - darlledwr
- Tom Horabin - gwleidydd
- Bob Humphrys - newyddiadurwr
- John Humphrys - darlledwr
- Brian Josephson - ffisegwr gyda gwobr Nobel
- Gareth Kiff - cyn-gadeirydd Cymdeithas yr Iaith Gymraeg
- David Lewis - Trysorydd Cenedlaethol Undeb Cenedlaethol y Myfyrwyr
- Jon Ronson - newyddiadurwr, awdur, gwneuthurwr ffilmiau dogfen a chyflwynydd radio
- Goronwy Rees - newyddiadurwr, academydd a llenor
- Irene Steer - Nofiwr a'r fenyw Gymreig gyntaf i ennill medal aur yn y Gemau Olympaidd Modern
- Yr athro Michael Shepherd CBE - seiciatrydd
- Craig Thomas - llenor
- Sarah Lark - perfformiwr West End, a serennodd ar raglen "I'd do anything" y BBC
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ School Details: Cardiff High School. Cyngor Caerdydd.
- ↑ Archives Network Wales - Glamorgan Record Office - City of Cardiff High School for Girls records[dolen marw]
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 "Archives Network Wales - Glamorgan Record Office - City of Cardiff High School for Boys records". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2011-06-05. Cyrchwyd 2008-11-10.
- ↑ Municipal Secondary Schools included Howard Gardens that had been established in 1898, Canton established in 1907 and Cathays
