Ynysoedd y Galapagos

Oddi ar Wicipedia
Ynysoedd y Galapagos
Mathynysfor, WWF ecoregion, atyniad twristaidd Edit this on Wikidata
Enwyd ar ôlChelonoidis nigra nigra Edit this on Wikidata
PrifddinasPuerto Baquerizo Moreno Edit this on Wikidata
Poblogaeth25,000 Edit this on Wikidata
Cylchfa amserUTC−06:00, Pacific/Galapagos Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirTalaith Galápagos Edit this on Wikidata
GwladBaner Ecwador Ecwador
Arwynebedd7,880 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr1,707 metr Edit this on Wikidata
GerllawY Cefnfor Tawel Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau0.6667°S 90.55°W Edit this on Wikidata
Map

Ynysfor sydd yn perthyn i Ecwador yw Ynysoedd y Galapagos. Mae'r ynysoedd yn y Môr Tawel tua 1,000 km oddi ar dir mawr De America a maent yn enwog am y nifer enfawr o rywogaethau endemig ac ymchwil Charles Darwin ar gyfer detholiad naturol.

Mae nifer o'r ynysoedd i'r gogledd o'r cyhydedd a nifer i'r de ac mae'r cyhydedd yn croesi rhan ogleddodd yr ynys fwyaf sef Ynys Isabela.

Ynysoedd y Galapagos o'r gofod
Ynysoedd y Galapagos

Cadwraeth[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd Ynysoedd y Galapagos yn Barc Cenedlaethol yn 1959 ac mae'n cynnwys 97.5 o arwynebedd yr ynysoedd ac ar weddill y tir y mae'r pedwar pentref oedd yn bodoli ar y pryd. Roedd tua 1,000 i 2,000 o bobl yn byw ar yr ynysoedd bryd hynny, ond yn y 1980au cododd y nifer i 15,000. Yn 1986 datganwyd bod y môr o gwmpas yr ynysoedd yn Warchodfa Forwrol. Yn 1978 cydnabuwyd yr ynysoedd gan UNESCO fel un o Safleoedd Treftadaeth y Byd, ac yn 2001 estynnwyd hyn i gynnwys y môr o'u cwmpas, y Warchodfa Forwrol. Sefydlwyd Cronfa Charles Darwin yn 1959 yng Ngwlad Belg gyda'r pwrpas o hybu cadwraeth yr ynysoedd.

Rhywogaethau arbennig:

Hanes[golygu | golygu cod]

Darganfuwyd Ynysoedd y Galapagos gan Fray Tomás de Berlanga ym 1535. Doedd neb yn byw arnynt, er i Thor Heyerdahl gyhoeddi yn y 1950au ei fod wedi darganfod crochenwaith o Dde America sy'n awgrymu i bobl aneddu'r ynysoedd cyn hynny. Mae'r ddadl am y ddamcaniaeth hon yn parháu. Cyfeddiannodd Ecwador yr ynysoedd ar 12 Chwefror 1832.

Cyrhaeddodd Charles Darwin yr ynysodd ar y Beagle ym mis Medi 1835 gan dreulio tua 5 wythnos yn astudio daeareg a bioleg pedair ohonynt.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]