Y Cob, Porthmadog
_16.jpg) | |
| Math | morglawdd  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Lleoliad | Porthmadog |
| Sir | Gwynedd |
| Gwlad |  Cymru |
| Uwch y môr | 3.2 metr |
| Cyfesurynnau | 52.9231°N 4.12161°W |
| Cod OS | SH574382 |
 | |
| Statws treftadaeth | adeilad rhestredig Gradd II* |
| Manylion | |
Morglawdd ger Porthmadog, Gwynedd, yw'r Cob. Fe'i cynlluniwyd gan William Alexander Madocks. Pasiwyd deddf i adeiladu morglawdd ym 1807 a phrynodd Madocks Fferm Penrhyn Isaf i gael meini i'w adeiladu. Bwriad gwreiddiol Madocks oedd sychu ei dir ar Draeth Mawr, ond aeth gam ymlaen i osod ffordd i Borthdinllaen, gyda fferiau'n mynd o Borthdinllaen i'r Iwerddon.
Gweithiodd dros 400 o bobl, ac adeiladwyd gweithdai a llety i’r geithwyr yn Boston Lodge. Agorwyd y Cob ar 17 Medi 1811, a chynhaliwyd gwledd ac eisteddfod. Dinistriwyd rhan o’r morglawdd gan storm ar 14 Chwefror 1812; codwyd swm sylweddol gan bobl leol, ac fe'i hailagordwyd ym 1814.
Roedd tollborth ar y Cob o’r dechrau, tan 2003, pan prynodd Llywodraeth Cymru’r safle.[1]
Newidiwyd cwrs Afon Glaslyn gan y Cob, a datblygodd harbwr Porthmadog i allforio cynnyrch y chwareli llechi ym Mlaenau Ffestiniog, a daeth y cynnyrch hwn ar draws y Cob ar Reilffordd Ffestiniog.[2]