Rhestr brwydrau Cymru

Brwydrau yng Nghymru

(a'r cyffiniau)

Cefn Carnedd, 51 OC X Ynys Môn, 51 OC X X Abergwili, 1022 Caer, 615 X X Pencader, 1041 Rhyd-y-groes, 1039 X X Llandudno, 856 X Twtil, 1401 X Aberconwy, 1194 Bron yr Erw, 1075 X Bryn Derwin, 1255 X Bryn Glas, 1402 X X Crogen, 1165 Hyddgen, 1165 X y Grysmwnt, 1405 X X Coed Llathen, 1257 Crug Mawr, 1136 X Mynydd Carn, 1081 X Pwll Melyn, 1405 X X Cilmeri, 1282 Allwedd: Rhufeiniaid Sacsoniaid Llychlynwyr Normaniaid / Saeson

Rhai o Frwydrau'r hen Gymry

X Brwydr Aberconwy X Brwydr Crogen X Brwydr Bryn Glas X Brwydr Abergwili X Brwydr Mynydd Baddon X Brwydr Arfderydd X Brwydr Argoed Llwyfain X Brwydr Catraeth X Brwydr Cai Y Môr Udd Y Môr Celtaidd

Dyma restr o frwydrau Cymru. Mae'n cynnwys brwydrau a ymladdwyd ar dir Cymru ei hun ynghyd â brwydrau'r Brythoniaid, hynafiaid y Cymry, yn y cyfnod ôl-Rufeinig, brwydrau sy'n rhan o hanes Cymru er i nifer ohonynt gael eu hymladd ar safleoedd mewn tiriogaethau fel yr Hen Ogledd sydd ddim yn rhan o diriogaeth Cymru, bellach.

Am restr o frwydrau y tu allan i Gymru, gweler yma.

A

• Brwydr Aberconwy (Conwy) 1194
• Brwydr Abergwili (Dyffryn Tywi) 1022
• Brwydr Aber Tywi 1044
• Brwydr Aegelesthrep (Aylesford, Caint) 455
• Brwydr Afon Rhymni 1041
• Brwydr Rhyd Alclud (neu Frwydr Castell Dumbarton 580
• Brwydr Arfderydd (Swydd Dumfries yn yr Alban) tua 537
• Brwydr Argoed Llwyfain (Yr Hen Ogledd; Cumbria) tua chanol y 6g

B

• Brwydr Beran Byrig (Swindon) 556
• Brad y Cyllyll Hirion (Wiltshire) 5g
• Brwydr Bron yr Erw (Clynnog Fawr yn Arfon, penrhyn Llŷn) 1075
• Brwydr Bryn Derwin (Eifionydd) Mehefin 1255
• Brwydr Bryn Glas (Brwydr Pilleth) (ger Llanandras) 22 Mehefin 1402
• Brwydr Bryn y Glo (Cwnsyllt), 1157, Owain Gwynedd yn Trechu Harri II

C

• Brwydr Caer 615 neu 616
• Brwydr Caer Caradog 50 OC
• Brwydr Cai (Winwaed) (Elfed) 654
• Brwydr Camlan (Cernyw neu Wlad yr Haf) 537
• Brwydr Castell Ewloe ger Penarlâg 1157
• Brwydr Castell Paun 1198
• Brwydr Catraeth (Swydd Efrog) tua 600
• Brwydr Cefn Carnedd rhwng Caersws a Llanidloes 51 AD
• Brwydr Ceri 1228
• Brwydr Coed Llathen (Dyffryn Tywi) 1257
• Brwydr Coleshill gweler Brwydr Bryn y Glo, uchod
• Brwydr Craig-y-dorth 1404
• Brwydr Crogen (ger Tregeiriog, Dyffryn Ceiriog) 1165
• Brwydr Crug Mawr (Ceredigion) Medi neu Hydref 1136
• Brwydr Cwnsyllt (ger Prestatyn) 1157

D

• Brwydr Dial Duw 881
• Brwydr Dyrham (ger Caerfaddon) 577

G

• Brwydr Gallt Campston 1404
• Brwydr Gelli Carnant1096
• Brwydr Y Grysmwnt (Sir Fynwy) 1405
• Brwydr Gwen Ystrad (Rheged) 6g
• Brwydr Glyn Cyning (weithau: Glyn Cyfing) Meirionnydd 1074

H

• Brwydr yr Haleliwia 430
• Brwydr Hexham (Efrog) 634
• Brwydr Hyddgen (Pumlumon) 1401

Ll

• Brwydr Llandeilo Fawr (Llandeilo Fawr, Llandeilo, Sir Gaerfyrddin) 16 Mehefin 1282
• Brwydr Llandudno 856
• Brwydr Llandudoch 1091
• Brwydr Llanllieni 1052
• Brwydr Llongborth (Langport) 5g

M

• Brwydr Maes Cogwy (Croesoswallt) 633
• Brwydr Maes Maen Cymro (Rhuthun) 1118 Gwynedd yn erbyn Powys
• Brwydr Maes Maidog (Caereinion, Powys) 5 Mawrth 1295
• Brwydr Maes Garmon (neu Frwydr yr Haleliwia) (Yr Wyddgrug) 430
• Brwydr Maesyfed (Maesyfed) 1196 yr Arglwydd Rhys
• Brwydr Medway (Caint) 43 OC
• Brwydr Mechain 1070
• Brwydr Meicen (Hatfield) (Swydd Efrog) tua 632 ney 629
• Brwydr Mercredesburne (Weald) 486
• Brwydr Moel-y-don (Traeth Lafan ger Llan-faes, Môn) 6 Tachwedd 1282
• Brwydr Morfa Rhuddlan (ger Abergele) 796
• Brwydr Mortimer's Cross 1461
• Brwydr Mynydd Baddon rhywdro rhwng 490 a 517
• Brwydr Mynydd Carn (Sir Benfro) 1081

N

• Brwydr Nanheudwy (Llangollen 1132
• Brwydr Nant Carno (Arwystli, Powys) 950
• Brwydr y Nawfed Lleng (Colchester) 60 neu 61 OC

P

• Brwydr Parciau 872
• Brwydr Pencader (ger Ystrad Tywi) 1041
• Brwydr Peonnum (Gwlad yr Haf) tua 660
• Brwydr Pentraeth (Ynys Môn) 1170
• Brwydr Pont Llechryd 1087 neu 1088
• Brwydr Pwll Melyn (Brynbuga yn Sir Fynwy) 5 Mai 1405
• Brwydr Pwlldyfarch (Dyfed) yn 1042

R

• Brwydr Raith (Kirkcaldy, neu Cathair Chaladain, yr Alban) 596

Rh

• Brwydr Rhyd-y-groes (Rhywle ar lan Afon Hafren) 1039

S

• Brwydr Sain Ffagan

T

• Brwydr Tal Moelfre 1157
• Brwydr Tal-y-bont (Trefaldwyn) (Sa: Buttington) 893
• Brwydr Trefynwy (1233)
• Brwydr Tregeiriog (Mynydd y Berwyn) 1165
• Brwydr Twthil (Caernarfon) 1401

W

• Brwydr Stryd Watling (Caerwrygion) 60 neu 61 OC
• Brwydr Wippedesfleot (ger Ramsgate, Caint) 466

Y

• Brwydr Ynys Môn, 61 OC

Gweler hefyd

• Rhestr enwau Cymraeg ar drefi a llefydd eraill yn Lloegr
• Rhestr brwydrau