Palmyra

Oddi ar Wicipedia
Palmyra
Mathdinas hynafol, adfeilion, safle archaeolegol Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirTadmur Edit this on Wikidata
GwladBaner Syria Syria
Arwynebedd1,640 ha, 16,800 ha Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau34.550381°N 38.269791°E Edit this on Wikidata
Map
Statws treftadaethSafle Treftadaeth y Byd Edit this on Wikidata
Manylion
Y Tetrapylon yn Palmyra

Mae Palmyra (neu Tadmor) yn ddinas hynafol yn nwyrain Syria, a fu gynt yn brifddinas Ymerodraeth Palmyra.

Tyfodd Palmyra yn ystod yr ail a'r 3g fel entrepot ar lwybr masnach carafan pwysig a gysylltai Mesopotamia (Irac heddiw) yn y dwyrain â'r Lefant ac arfordir y Môr Canoldir yn y gorllewin, gan groesi rhannau gogleddol Diffeithwch Syria.

Aeth Palmyra dan reolaeth y Rhufeiniaid yn y ganrif 1af OC, ond adenillodd ei sofraniaeth yn ystod teyrnasiad y frenhines alluog ac uchelgeisiol Zenobia.

Yn sgîl cwymp Zenobia yn 272 cipiwyd y ddinas gan y Rhufeiniaid a'i dinistrio ganddynt. Cafodd ei hailadeiladu ar ôl hynny a'i cipio gan y Mwslemiaid yn 634. Ond erbyn hynny nid oedd ond cysgod o'r hen ddinas rymus a llewyrchus a dilynodd cyfnod o ddadrywiad. Heddiw mae tref fechan ger y safle ond mae'r hen ddinas ei hun yn adfeilion.

Palmyra yw un o'r enghreifftiau gorau yn y byd o ddinas glasurol, wedi'i chadw yn dda oherwydd ei safle anghysbell yn yr anialwch. Ymhlith ei hadeiladau mwyaf hynod y mae adfeilion Teml Baal, prif dduw'r ddinas, y Tetrapylon, a'r Agora. Ceir yn ogystal nifer o arysgrifau yn yr wyddor Balmyraidd (a ddatblygodd o'r wyddor Aramaeg sy'n datgelu gwybodaeth bwysig am fasnach a chrefydd Palmyra.