Llwy garu
Cychwynnodd y traddodiad o gerfio a rhoi Llwy Garu yng Nghymru gannoedd o flynyddoedd yn ôl. Gwyddom fod dynion ifanc yn ystod yr ail ganrif ar bymtheg wedi dechrau rhoi gwrthrychau iwtilitaraidd gyda cherfiadau cywrain i ferched dibriod fel arwydd o anwyldeb. Roedd anrhegion o'r fath yn cynnwys offer gwau ac ystlumod golchi ac fe'u cyflwynwyd ledled Ewrop. Mabwysiadwyd llwyau hefyd a daethant yn arbennig o boblogaidd yng Nghymru a Sweden fel y gwrthrych o ddewis.[1] Dywedir hefyd fod rhoi a derbyn Llwy Serch, mewn rhai ardaloedd o Gymru, yn fath o ddyweddïad fel y rhoddir a derbyn modrwy heddiw.
Arddangosir rhai o'r Llwyau Caru cynnar yn yr Amgueddfa Werin yng Nghaerdydd. Mae yno un, yn wir, a wnaed ym 1667. Dros y blynyddoedd, wrth i'r Llwyau Caru ddod yn fwy cain ac addurnol, daethant yn bethau i'w casglu. Mae gwraig ym Merthyr Tudful sydd yn berchen ar gasgliad o dros bedwar cant o lwyau.
Wrth i'r llwyau dyfu'n fwy cain byddai'r cerfwyr yn dangos eu medrusrwydd trwy gerfio gwahanol symbolau yn y pren. Roedd gan bob un o'r symbolau hyn ei ystyr ei hun, er enghraifft, roedd cadwyn yn golygu awydd cwpl i fod gyda'i gilydd am byth, roedd diemwnt yn golygu cyfoeth, roedd croes yn golygu ffydd, a blodyn yn dangos cariad. Dywedir bod llwyau sydd â dwy bowlen yn dod allan o'r handlen yn cynrychioli dwy yn un. Mae gwinwydd yn cynrychioli cariad cynyddol. Esboniwyd bod peli wedi'u crefftio'n goeth mewn cynhwysydd yn cynrychioli nifer yr epil y mae rhywun yn ei ddymuno. Os dim arall, maent yn sicr yn arddangos rhinwedd y cerfiwr.[2]
Heddiw, yn ogystal â bod yn rhodd i berson annwyl neu'n gofrodd o ymweliad â Chymru, rhoddir llwyau serch ar achlysuron arbennig fel priodas, pen-blwydd priodas, pen-blwydd, dyweddïad, genedigaeth, bedydd, dathlu cartref newydd, anrheg ffolant ac ar Ŵyl Santes Dwynwen ac yn y blaen.
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ Western, David. History of Lovespoons. t. 12.
- ↑ The story of the lovespoon. Emeralda Ltd. 1977. tt. 56.