Gwaith Haearn Penydarren

Oddi ar Wicipedia
Gwaith Haearn Penydarren
Enghraifft o'r canlynolgwaith haearn Edit this on Wikidata
Map
Gwladwriaethy Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
RhanbarthPenydarren Edit this on Wikidata

Roedd Gwaith Haearn Penydarren yn un o'r pedwar gwaith haearn mawr yn ardal Merthyr Tudful yn ne Cymru. Sefydlwyd y gweithfeydd yn 1784 gan y brodyr Samuel, Thomas a Jeremiah Homfray.

Gadawodd Samuel Homfray y busnes yn 1813. Yn 1819, y partneriaid oedd William Forman a William Thompson. Gwerthwyd y gwaith gan William Forman yn 1859, ac fe'i prynwyd gan berchenogion Gwaith Haearn Dowlais. Defnyddiwyd y gweithfeydd yn ysbeidiol hyd 1883, a gellir gweld rhai olion o hyd.

Gan mai eiddo perchenogion Gwaith Haearn Cyfarthfa yn bennaf oedd Camlas Morgannwg, adeiladodd gweithfeydd haearn eraill Merthyr dramffordd i Abercynon, a elwid wrth yr enw "Tramffordd Merthyr" yn swyddogol, ond yn aml fel "Tramffordd Penydarren". Defnyddiwyd y dramffordd yma gan Richard Trevithick i brofi ei locomotif ager cyntaf.

Llyfryddiaeth[golygu | golygu cod]

  • L. Ince, The South Wales Iron Industry 1750-1885 (1993), 57-60 79-80 etc.
  • G. Rattenbury and M.J.T. Lewis. Merthyr Tydfil Tramroads and their Locomotives (Railway & Canal Historical Society, 2004).
Baner CymruEicon awrwydr   Eginyn erthygl sydd uchod am hanes Cymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Eginyn erthygl sydd uchod am Ferthyr Tudful. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.