Gorllewin Rhondda (etholaeth seneddol)

Roedd Gorllewin y Rhondda yn etholaeth seneddol i Dŷ'r Cyffredin yn Senedd y Deyrnas Unedig o 1918 hyd at 1974. Yn Etholiad cyffredinol 1945, cafodd William John ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros Gorllewin y Rhondda. Dyma'r tro olaf i unrhyw ymgeisydd sefyll yn ddiwrthwynebiad.

Aelodau Seneddol

Etholiad		Aelod	Plaid
	1918	William Abraham (Mabon)	Llafur
	1920	William John	Llafur
	1950	Iorwerth Thomas	Llafur
	1967	Alec Jones	Llafur
	Chwef 1974	diddymu'r etholaeth

Etholiadau

Etholiadau yn y 1910au

Yn Etholiad cyffredinol 1918, cafodd William Abraham (Mabon) ei ethol yn Diwrthwynebiad

Etholiadau yn y 1920au

Isetholiad Gorllewin y Rhondda, 1920
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	William John	14,035	58.5
	Ceidwadwyr	Gwilym Rowlands	9,959	41.5
Mwyafrif			4,076	17.0
Y nifer a bleidleisiodd			23,949	70.2
	Llafur yn cadw		Gogwydd

: Etholiad cyffredinol 1922: Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	William John	18,001	62.1	+3.6
	Ceidwadwyr	Gwilym Rowlands	10,990	37.9	-3.6
Mwyafrif			7,011	24.2	+7.2
Y nifer a bleidleisiodd			28,991	83.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1923 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	William John	18,206	65.4	+3.3
	Rhyddfrydol	J. R. Jones	9,640	34.6	NA
Mwyafrif			8,566	30.8	6.6
Y nifer a bleidleisiodd			27,846	78.5
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Yn Etholiad cyffredinol 1924, cafodd William John ei ethol yn ddiwrthwynebiad

Etholiad cyffredinol 1929 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	William John	23,238	65.1	+0.3
	Rhyddfrydol	Ronw Moelwyn Hughes	9,247	25.9	-8.7
	Ceidwadwyr	Wilfred A. Prichard	3,210	9.0	NA
Mwyafrif			13,991	39.2	8.4
Y nifer a bleidleisiodd			35,695	86.7	+8.2
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1930au

Etholiad cyffredinol 1931 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	William John	23,024	84.3	+19.2
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	John Leigh Davies	4,296	15.7	NA
Mwyafrif			18,728	68.6	21.4
Y nifer a bleidleisiodd			27,320	66.7
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Yn Etholiad cyffredinol 1935, Cafodd William John ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros

Etholiadau yn y 1940au

Yn Etholiad cyffredinol 1945, cafodd William John ei ethol yn ddiwrthwynebiad dros Gorllewin y Rhondda. Dyma'r tro olaf i unrhyw ymgeisydd sefyll yn ddiwrthwynebiad.

Etholiadau yn y 1950au

Iorwerth Thomas a Gwynfor Evans (15171981727)

Etholiad cyffredinol 1950 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Iorwerth Thomas	27,150	82.4	+2.1
	Ceidwadwyr	J. P. Driscoll	3,632	11.0	NA
	Plaid Cymru	James Kitchener Davies	2,183	6.6	NA
Mwyafrif			23,518	71.4	21.4
Y nifer a bleidleisiodd			32,965	87.9
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiad cyffredinol 1951 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Iorwerth Thomas	26,123	81.0	-1.4
	Ceidwadwyr	Emrys Simons	3,635	11.3	+0.3
	Plaid Cymru	James Kitchener Davies	2,467	7.7	+1.1
Mwyafrif			22,488	69.7	-1.7
Y nifer a bleidleisiodd			32,225	86.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd

Etholiadau yn y 1960au

Isetholiad Gorllewin y Rhondda, 1967
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Trevor Alec Jones	12,373	49.0	−27.0
	Plaid Cymru	Henry V. Davies	10,067	39.9	+31.2
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	Arthur True	1,723	6.8	−0.6
	Ceidwadwyr	Gareth Neale	1,075	4.3	−3.6
Mwyafrif			2,306	9.1	−58.3
Y nifer a bleidleisiodd			25,238
	Llafur yn cadw		Gogwydd	−29.1

Etholiadau yn y 1970au

Etholiad cyffredinol 1970 Gorllewin y Rhondda
Plaid		Ymgeisydd	Pleidleisiau	%	±%
	Llafur	Trevor Alec Jones	18,779	74.8
	Plaid Cymru	Henry V. Davies	3,528	14.1
	Ceidwadwyr	J. D. Morgan	1,610	6.4
	Plaid Gomiwnyddol Prydain	Arthur True	1,201	4.8
Mwyafrif			15,251	60.7
Y nifer a bleidleisiodd				81.4
	Llafur yn cadw		Gogwydd	−29.1