Elfen Grŵp 11
| Grŵp → | 11 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ↓ Cyfnod | |||||||
| 4 |  29 Cu | ||||||
| 5 |  47 Ag | ||||||
| 6 |  79 Au | ||||||
| 7 | 111 Rg | ||||||
| |||||||
Grŵp o un-ar-ddeg elfen yn y tabl cyfnodol ydy elfen grŵp 11. Maen nhw i gyd yn fetelau trosiannol ac maen nhw i gyd dros y canrifoedd wedi'u defnyddio fel deunydd crai arian (Saesneg: coinage). Yn nhrefn safonnol IUPAC mae grŵp 11 yn cynnwys: copr (Cu), arian (elfen) (Ag), aur (Au) a roentgeniwm (Rg).
Caiff roentgeniwm ei gynnwys yn y grŵp hwn yn unig oherwydd trefn ei electronnau; mae ganddi hanner oes o nemor 3.6 eiliad.
Hanes[golygu | golygu cod]
Mae aelodau'r grŵp hwn, ar wahân i roentgeniwm yn gyfarwydd i ddyn ers cynhanes gan eu bod ar gael yn naturiol. Sylwer ar y y symbol am aur: AU.
Priodweddau[golygu | golygu cod]
Mae patrwm yr electronnau'n debyg rhwng aelodau unigol y teulu, yn enwedig ar du allan y gragen, er mai gwan iawn ydy'r patrwm yn y grŵp neu'r teulu hwn o elfennau:
| 29 | copr | 2, 8, 18, 1 |
| 47 | Arian (elfen) | 2, 8, 18, 18, 1 |
| 79 | aur | 2, 8, 18, 32, 18, 1 |
| 111 | roentgeniwm | 2, 8, 18, 32, 32, 18, 1 |
Oherwydd eu fod y metalau hyn yn isel iawn o ran gwrthiant trydanol, cânt eu defnyddio'n aml mewn weiar, yn enwedig copr gan ei fod yn rhatach na'r lleill.
Cymhwysiad[golygu | golygu cod]
(i'w barhau)