Diplomyddiaeth y Ddoler

Oddi ar Wicipedia
Diplomyddiaeth y Ddoler
Enghraifft o'r canlynolpolisi Edit this on Wikidata
Cysylltir gydaWilliam Howard Taft Edit this on Wikidata
GwladwriaethUnol Daleithiau America Edit this on Wikidata

Term ar bolisi tramor yr Unol Daleithiau dan yr Arlywydd William Howard Taft (1909–13) yw Diplomyddiaeth y Ddoler. Cred Taft a'i Ysgrifennydd Gwladol, Philander C. Knox, oedd y dylai diplomyddiaeth Americanaidd anelu at greu trefn ryngwladol oedd yn fuddiol i ddiddordebau economaidd yr Unol Daleithiau.[1] Canolbwyntiodd Diplomyddiaeth y Ddoler ar America Ladin a Dwyrain Asia.

Wrth graidd y polisi oedd y gred y byddai buddsoddiad Americanaidd mewn gwledydd eraill yn creu sefydlogrwydd economaidd a gwleidyddol. Ceisiodd Taft a Knox berswadio gwledydd eraill i adael busnesau Americanaidd masnachu ynddynt ac i fenthyg o fanciau Americanaidd. Er y pwyslais ar ddulliau economaidd ac ariannol, nid oedd Diplomyddiaeth y Ddoler yn diystyru ymyrraeth wleidyddol neu filwrol.[2] Ym 1909 darparodd yr Unol Daleithiau gefnogaeth i Juan José Estrada yn ei wrthryfel yn erbyn José Santos Zelaya, Arlywydd Nicaragwa. Wedi i Zelaya gael ei ddymchwel, sicrhaodd Knox rheolaeth Americanaidd dan yr Arlywyddion Estrada ac Adolfo Díaz. Benthycodd Brown Brothers a J. and W. Seligman, dau fanc a leolir yn Efrog Newydd, $15 miliwn i Nicaragwa, ac fe gawsant reolaeth dros asiantaeth dollau'r wlad er mwyn sicrhau ad-daliad.[3]

Imperialaeth Newyddgw  sg  go )
Codiad Imperialaeth Newydd
Imperialaeth yn Asia
Yr Ymgiprys am Affrica
Diplomyddiaeth y Ddoler
Damcaniaethau ar Imperialaeth Newydd


Er ambell lwyddiant, ni allai Diplomyddiaeth y Ddoler atal chwyldroadau ym Mecsico, Nicaragwa, a Tsieina.[1]

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. 1.0 1.1 (Saesneg) Dollar Diplomacy, 1909-1913. Swyddfa'r Hanesydd, Adran Wladol yr Unol Daleithiau. Adalwyd ar 24 Awst 2012.
  2. Evans, G. a Newnham, J. The Penguin Dictionary of International Relations (Llundain, Penguin, 1998), t. 132.
  3. Kinzer, S. Overthrow: America's Century of Regime Change from Hawaii to Iraq (Efrog Newydd, Henry Holt, 2006), tt. 98–9.