Cyfalafiaeth
System ecomonaidd sy'n seiliedig ar unigolion, cwmnïau neu gorfforaethau yn berchen ar eiddo neu gyfalaf (arian neu stoc wrth gefn) yw cyfalafiaeth. Mae perchnogaeth preifat weithiau'n cael ei ddefnyddio i olygu perchnogaeth unigol, er y gellir defnyddio'r term "preifat" i gyfeirio at berchnogaeth ar y cyd ar ffurf perchnogaeth gorfforaethol hefyd. Felly, yn y cyd-destun yma, fe olygai "bod o dan berchnogaeth breifat" rywbeth nad yw o dan berchnogaeth na reolaeth y wladwriaeth ac sy'n cael ei redeg er mwyn gwneud elw.
Y gwrthwyneb i gyfalafiaeth yw Comiwnyddiaeth, sy'n seiliedig ar feirniadaeth gymdeithasol ac economaidd Karl Marx ar gyfalafiaeth yn ei lyfr Das Kapital.
Llenyddiaeth Gymraeg[golygu | golygu cod]
Ceir nifer o hen benillion sy'n gweld cyfalafiaeth yn rhywbeth gwrthyn:
- Esmwyth tlodi gan y doethion,
- Blin yw cyfoeth i'r ynfydion.
- Mwy o boen sy ar rai yn gwario
- Nag ar eraill yn llafurio.
- Bu gennyf ffrind a cheiniog hefyd,
- Ac i'm ffrind mi rois ei benthyg.
- Pan eis i nôl fy ngheiniog adre,
- Collais i fy ffrind a hithe.
