Coleg Somerville, Rhydychen

Oddi ar Wicipedia
Coleg Somerville, Prifysgol Rhydychen
Arwyddair Donec rursus impleat orbem
Sefydlwyd 1879
Cyn enw Neuadd Somerville
Enwyd ar ôl Mary Somerville
Lleoliad Woodstock Road, Rhydychen
Chwaer-Goleg Coleg Girton, Caergrawnt
Prifathrawes Alice Prochaska
Is‑raddedigion 400[1]
Graddedigion 184[1]
Gwefan www.some.ox.ac.uk

Un o golegau cyfansoddol Prifysgol Rhydychen yw Coleg Somerville (Saesneg: Somerville College). Bu'n un o'r colegau i ferched cyntaf i gael eu sefydlu yno.

Hanes[golygu | golygu cod]

Sefydlwyd Somerville (dan yr enw Neuadd Somerivlle) yn 1879, gyda'r nod o ddarparu rhyw fath o addysg uwch i ferched, gan na chaent fod yn aelodau o Brifysgol Rhydychen ar y pryd. Cymer y Coleg ei enw oddi wrth Mary Somerville, un o wyddonwyr benywiadd enwoca'r 18g. Benthycodd y Coleg arfbais ei theulu hefyd, a'r arwyddair 'Donec rursus impleat orbem'. Yn wahanol i Neuadd Lady Margaret a sefydlwyd yn yr un flwyddyn, mynnodd sefydlwyr y coleg na ddylai ei aelodau orfod pasio unrhyw brofion ar sail crefydd i gael ymuno â'r coleg.

Drwy ei hanes, bu'r Coleg ym mlaen y frwydr dros addysg i ferched. Yn 1894, Somerville oedd y cyntaf o'r 5 Neuadd i Ferched i fabwysiadu'r term Coleg, a Somerville oedd y cyntaf hefyd i adeiladu llyfrgell. Yn 1903 sefydlwyd y 'Mary Somerville Research Fellowship', y cynta i gynnig cyfle ymchwil i ferched.

Cydnabuwyd y Coleg yn aelod llawn o'r Brifysgol yn 1959. Yn 1992 cymerwyd y penderfyniad i ganiatau i ddynion fynychu'r coleg, gyda'r cyntaf yn cyrraedd yn 1994. Y Brifathrawes bresennol yw Alice Prochaska.

Cynfyfyrwyr[golygu | golygu cod]

Mae cynfyfyrwyr Somerville wedi gwneud cyfraniad mawr i statws merched mewn sawl maes. Ymysg ei gynfyfyrwyr enwocaf mae Margaret Thatcher a ddaeth yn brif weinidog benwyaidd cyntaf y Deyrnas Unedig yn 1979. I Somerville hefyd yr aeth Indira Gandhi a ddaliodd y swydd gymharol yn India.

Ymysg y gwyddonwyr a fynychodd y coleg mae Dorothy Hodgkin a enillodd Wobr Nobel am ei gwaith ar strwythur insulin, penicillin, a vitamin B12.

Mae Somerville hefyd yn unigryw o blith colegau Rhydychen a Chaergrawnt fel yr unig goleg a ellir ei ddisgrifrio o gael 'Ysgol o Nofelwyr'. Ymysg y llenorion a fynychodd y Coleg mae Dorothy L. Sayers, Iris Murdoch, Winifred Holtby a Vera Brittain

Rhestr cynfyfyrwyr[golygu | golygu cod]

Prifathrawon[golygu | golygu cod]

  • Madeleine Shaw-Lefevre (1879-1889)
  • Agnes Catherine Maitland (1889-1906)
  • Emily Penrose (1906-1926)
  • Margery Fry (1926-1930)
  • Helen Darbishire (1930-1945)
  • Janet Vaughan (1945-1967)
  • Barbra Craig (1967-1980)
  • Daphne Park (1980-1989)
  • Catherine Pestell (1989-1991)
  • Catherine Hughes (1991-1996)
  • Fiona Caldicott (1996-2010)
  • Alice Prochaska (2010-2017)
  • Janet Royall (2017- )

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

  1. 1.0 1.1 Niferoedd myfyrwyr, Rhagfyr 2016: Prifysgol Rhydychen; adalwyd 25 Mai 2017.
Eginyn erthygl sydd uchod am Rydychen. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.