Cefn Meiriadog

Cefn Meiriadog
Math	cymuned
Poblogaeth	389
Daearyddiaeth
Sir	Sir Ddinbych
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	1,352.62 ha
Cyfesurynnau	53.229461°N 3.473258°W
Cod SYG	W04000145
Cod OS	SJ007725
Gwleidyddiaeth
AC/au	Gareth Davies (Ceidwadwyr)
AS/au	James Davies (Ceidwadwyr)
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Pentref bychan a chymuned yn Sir Ddinbych, Cymru, yw Cefn Meiriadog. Daw’r enw o enw'r bryn gerllaw. Saif yn nyffryn Afon Elwy, tua pum milltir i'r de-orllewin o dref Llanelwy, a heb fod ymhell o Ogof Bontnewydd, lle cafwyd hyd i rai o weddillion dynol hynaf yng Nghymru. Ceir beddrod o'r cyfnod Neolithig gerllaw.

Dywedir i'r fan gael ei henwi ar ôl Meiriadog, sant o’r 5g. Ceir ffynnon yno, Ffynnon Fair, y credid ar un adeg ei bod yn medru iachau clwyfau. Bu'r bardd Siôn Tudur (1522 – 1602) yn byw ym Mhlas Wigfair gerllaw.

Eglwys y Santes Fair, Cefn[golygu | golygu cod]

Tua 300 metr i'r de-ddwyrain o'r gaer 'Bryn y Cawr' ar Fryn Meiriadog saif eglwys fechan y Santes Fair, sy wedi'i chofrestru'n adeilad Gradd II.^[1] Cafodd y cerrig eu cloddio o dir lle saif yr eglwys; fe'i hagorwyd a chysegrwyd yr eglwys ar 3 Medi 1864 gan yr Esgob Short, Llanelwy. Crëwyd y plwyf newydd "Cefn" ar 7 Chwefror 1865. Roedd yn cynnwys y ddwy drefgordd: Wigfair a Meiriadog (y ddwy yn Sir Ddinbych), a oedd tan hynny wedi bod ym mhlwyf Llanelwy.