Belarws

Belarws
	Рэспубліка Беларусь; (Belarwseg)
Arwyddair	Hospitality Beyond Borders
Math	gwladwriaeth sofran, gwladwriaeth unedol, gwladwriaeth y werin, gwlad, gwlad dirgaeedig, gweriniaeth
Enwyd ar ôl	Rws Gwyn
Prifddinas	Minsk
Poblogaeth	9,155,978
Sefydlwyd	25 Awst 1991; 19 Medi 1991 ;
Anthem	Ni, Felarwsiaid
Pennaeth llywodraeth	Roman Golovchenko
Cylchfa amser	UTC+03:00, Ewrop/Minsk
Iaith/Ieithoedd; swyddogol	Belarwseg, Rwseg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Dwyrain Ewrop
Arwynebedd	207,595 km²
Yn ffinio gyda	Latfia, Lithwania, Gwlad Pwyl, Wcráin, Rwsia, yr Undeb Ewropeaidd
Cyfesurynnau	53.5283°N 28.0467°E
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Cyngor y Gweinidogion
Corff deddfwriaethol	Cynulliad Cenedlaethol Gweriniaeth Belarws
Swydd pennaeth; y wladwriaeth	Arlywydd Belarws
Pennaeth y wladwriaeth	Alexander Lukashenko
Swydd pennaeth; y Llywodraeth	Prif Weinidog
Pennaeth y Llywodraeth	Roman Golovchenko
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$69,674 million, $72,793 million
Arian	rwbl Belarws
Canran y diwaith	6 canran
Cyfartaledd plant	1.62
Mynegai Datblygiad Dynol	0.808
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

Gweriniaeth dirgaeedig yn nwyrain Ewrop yw Belarws (hefyd Belarus,^[1] Belarŵs, Belorwsia,^[2] neu Rwsia Wen; Belarwseg a Rwseg: Беларусь). Mae'n ffinio â Rwsia i'r dwyrain, ag Wcrain i'r de, â Gwlad Pwyl i'r gorllewin, ac â Lithwania a Latfia i'r gogledd. Minsk yw ei phrifddinas – mae dinasoedd mawr eraill yn cynnwys Brest, Grodno, Gomel, Mogilev, Vitebsk a Bobruisk. Coedwigir un traean o'r wlad, ac mae amaethyddiaeth a gweithgynhyrchu yn ganolog i'r economi. Belarws yw un o’r gwledydd yr effeithwyd yn fwyaf difrifol arni gan ymbelydredd niwclear o ddamwain atomfa Chernobyl o 1986 yn yr Wcrain.

Yn ystod ei hanes, bu rhannau Belarws dan reolaeth sawl gwlad, gan gynnwys Dugiaeth Polatsk, Archddugiaeth Llethaw, Cymanwlad Gwlad Pwyl-Llethaw, ac Ymerodraeth Rwsia. Daeth Belarws yn weriniaeth Sofietaidd ym 1922. Datganodd y weriniaeth ei sofraniaeth ar 27 Gorffennaf 1990. Yn sgil cwymp yr Undeb Sofietaidd, datganodd Belarws ei hannibyniaeth yn swyddogol ar 25 Awst 1991. Alexander Lukashenko yw arlywydd y wlad ers 1994. Yn ystod ei reolaeth, mae Lukashenko wedi gweithredu polisïau y cyfnod Sofietaidd, er gwaethaf gwrthwynebiadau oddi wrth bwerau gorllewinol. Mae Belarws yn trafod gyda Rwsia i uno'r ddwy wlad yn un wladwriaeth a elwir yn Undeb Rwsia a Belarws, er bod y trafodaethau yn stolio ers sawl blwyddyn.