Arwystli Uwch Coed

Oddi ar Wicipedia
Arwystli Uwch Coed
Mathcwmwd Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolArwystli Edit this on Wikidata
SirPowys Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Yn ffinio gydaArwystli Is Coed Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau51.993°N 3.232°W Edit this on Wikidata
Map

Cwmwd yn ne-orllewin Teyrnas Powys (gorllewin canolbarth Powys heddiw) oedd Arwystli Uwch Coed (neu Arwystli Uwchcoed). Gyda'i gymydog i'r dwyrain, Arwystli Is Coed, roedd yn un o ddau gwmwd cantref Arwystli.

Gorweddai'r cwmwd yn y bryniau isel i'r gorllewin o'r goedwig drwchus a orweddai yng nghanol cantref Arwystli yn yr Oesoedd Canol. Ffiniai â chwmwd Arwystli Is Coed i'r dwyrain, Cwmwd Deuddwr a Gwerthrynion i'r de yn ardal Rhwng Gwy a Hafren, rhan o gymydau Mefenydd, Creuddyn a chwmwd Perfedd (Ceredigion) i'r gorllewin, a chantref Cyfeiliog i'r gogledd.

Cwmwd mynyddig oedd Uwch Coed, gyda bryniau Elenydd yn ei ddominyddu. Roedd yn rhan o Deyrnas Powys a daeth yn rhan o dywysogaeth Powys Wenwynwyn ar ddiwedd y 12g. Y prif ganolfannau oedd Talgarth a Llandinam.

Mwynheai Owain Glyndŵr gefnogaeth gref yn yr ardal, a fu'n gadarnle pwysig iddo yn ei wrthryfel. Ymladdwyd un o frwydrau mawr y gwrthryfel hwnnw ar lethrau Pumlumon yn 1402, pan guriwyd llu Seisnig ym Mrwydr Hyddgen.

Heddiw mae'r diriogaeth yn gorwedd yn sir Powys.

Gweler hefyd[golygu | golygu cod]

Baner CymruEicon awrwydr   Eginyn erthygl sydd uchod am hanes Cymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Eginyn erthygl sydd uchod am Bowys. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.