Alistair Darling

Alistair Darling
	Alistair Darling
	;
	Canghellor y Trysorlys
	Cyfnod yn y swydd; 28 Mehefin 2007 – 11 Mai 2010
Prif Weinidog	Gordon Brown
Rhagflaenydd	Gordon Brown
Olynydd	George Osborne
	Ysgrifennydd Gwladol yr Alban
	Cyfnod yn y swydd; 13 Mehefin 2003 – 5 Mai 2006
Prif Weinidog	Tony Blair
Rhagflaenydd	Helen Liddell
Olynydd	Douglas Alexander
Geni	28 Tachwedd 1953; Hendon, Middlesex
Marw	30 Tachwedd 2023; Caeredin
Etholaeth	Canol Caeredin (1987-2005); De-Orllewin Caeredin (2005-2015)
Plaid wleidyddol	Llafur
Priod	Margaret Vaughan

Aelod Senedd y Deyrnas Unedig a chyn-Ganghellor y Trysorlys oedd Alistair Maclean Darling (28 Tachwedd 1953 – 30 Tachwedd 2023). Roedd yn Aelod Seneddol Llafur dros etholaeth De-Orllewin Caeredin yn Yr Alban. Bu farw o ganser, yn 70 oed.^[1]

Bywyd personol[golygu | golygu cod]

Cafodd Darling ei eni yn Llundain i Thomas ac Anna Darling. Roedd Aelod Seneddol y Ceidwadwyr dros etholaeth De Caeredin (1945-1957), Syr William Darling, yn berthynas iddo. Yn Kirkcaldy y derbyniodd ei addysg, yn ysgol fonedd Loretto, Musselburgh. Aeth ymlaen i Brifysgol Aberdeen lle roedd ef yn arwain Undeb y Myfyrwyr. Enillodd gradd yn y Gyfraith, gan ddechrau gyrfa fel cyfreithiwr yn 1978 a newid i fod yn fargyfreithiwr yn 1984. Ymunodd a'r Blaid Lafur yn 1977. Enillodd sedd fel cynghorydd ar Gyngor Ardal Lothian yn 1982 hyd at ennill sedd yn San Steffan yn 1987. Priododd Darling y cyn-newyddiadurwr Margaret McQueen Vaughan yn 1986. Mae ganddynt fachgen o'r enw Calum (ganwyd 1988) a merch o'r enw Anna (ganwyd 1990). Dëellir fod Darling yn hoff o wrando ar gerddoriaeth Pink Floyd, Coldplay, Leonard Cohen a The Killers.

Aelod Senedd y DU[golygu | golygu cod]

Cafodd ei ethol fel cynrychiolwr etholaeth Canol Caeredin yn etholiad cyffredinol 1987, gan guro'r cyn-aelod Ceidwadol, Syr Alexander Fletcher. Ers 2005 mae Darling wedi cynrychioli etholaeth De-Orllewin Caeredin. Yn 1988 bu Darling yn aelod o arweinyddiaeth gwrthblaid Neil Kinnock fel un o lefarwr materion cartref. Wedi etholiad 1992, symudodd yn llefarydd materion y Trysorlys, ac yna'n brif ysgrifennyd yr wrthblaid i'r Trysorlys fel rhan o arweinyddiaeth gwrthblaid Tony Blair.

Gweinidog llywodraeth[golygu | golygu cod]

Wedi etholiad llwyddiannus Plaid Llafur yn 1997, bu Darling yn Brif Ysgrifennydd i'r Trysorlys, yn gweithio gyda Gordon Brown. Roedd Darling yn un o dri a barhaodd fel gweinidogion ers 1997. Wedi i Harriet Harman adael fel Ysgrifennydd Gwladol dros Nawdd Cymdeithasol yn 1998, cymerodd Darling y swydd. Yn cyd-fynd gyda newid Adran Nawdd Cymdeithasol i fod yn Adran Gwaith a Phensiynau yn 2001, cafodd Darling enw newydd i'w swydd fel Ysgrifennydd Gwladol dros Waith a Phensiynau. Wedi ymddiswyddiad Stephen Byers yn 2002 fel Ysgrifennydd Trafnidiaeth, symudodd Darling i gymryd yr adran drosodd.

Adran Trafnidiaeth, Swyddfa'r Alban ac Adran Diwydiant a Masnach[golygu | golygu cod]

Yn ei amser fel Ysgrifennydd Cludiant, gofynnwyd i Darling i "dynnu'r adran o penawdau'r newyddion". Bu'n gyfrifol am ffurfio Network Rail, a gymerodd drosodd gwaith Railtrack. Yn 2003 cymerodd Darling swydd Ysgrifennydd Gwladol yr Alban yn ogystal a'i swydd yn yr adran trafnidiaeth. Ym Mai 2006, symudodd Darling o'r adran trafnidiaeth a Swyddfa'r Alban i ddod yn Ysgrifennydd Gwladol Dros Ddiwydiant a Masnach. Cymerodd Douglas Alexander drosodd fel Ysgrifennydd Trafnidiaeth a'r Alban.

Canghellor y Trysorlys[golygu | golygu cod]

Ar ôl i Gordon Brown ddod yn Brif Weinidog y DU, penodwyd Darling fel Canghellor y Trysorlys ym Mehefin 2007. Bu'n gyfrifol am redeg y Trysorlys yn ystod un o'r cyfnodau gwaethaf yn hanes economi'r byd, yn dilyn argyfwng morgeisi 2007. Bu'n rhaid i Darling wladoli banc Northern Rock a buddsoddi biliynau i mewn i'r Royal Bank of Scotland a Lloyds Banking Group. Hefyd roedd rhaid iddo delio gyda cholli gwybodaeth preifat 25 miliwn o bobl a diwedd band treth 10c, penderfyniad a wnaed gan y cyn-canghellor Gordon Brown.^[2]

Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]

↑ Shaw, Neil (30 November 2023). "Veteran Labour politician Alistair Darling has died, aged 70". Wales Online (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 30 Tachwedd 2023. Cyrchwyd 30 Tachwedd 2023.
↑ Watt, Nicholas; correspondent, chief political (2008-08-29). "Economy at 60-year low, says Darling. And it will get worse". The Guardian (yn Saesneg). ISSN 0261-3077. Cyrchwyd 2023-11-30.

Dolenni allanol[golygu | golygu cod]

(Saesneg) Cernlun y Guardian
(Saesneg) TheyWorkForYou.com - Cernlun fel AS a patrwm pleidleisio yn y Senedd
(Saesneg) Cernlun y Times
(Saesneg) Cernlun y BBC
(Saesneg) The Daily Telegraph^{[dolen marw]}

Senedd y Deyrnas Unedig
Rhagflaenydd: Alex Fletcher	Aelod Seneddol dros Ganol Caeredin 1987 – 2005	Olynydd: dilewyd yr etholaeth
Rhagflaenydd: etholaeth newydd	Aelod Seneddol dros Dde-Orllewin Caeredin 2005 – 2015	Olynydd: Joanna Cherry
Swyddi gwleidyddol
Rhagflaenydd: Helen Liddell	Ysgrifennydd Gwladol yr Alban 13 Mehefin 2003 – 5 Mai 2006	Olynydd: Douglas Alexander
Rhagflaenydd: Gordon Brown	Canghellor y Trysorlys 27 Mehefin 2007 – 11 Mai 2010	Olynydd: George Osborne

[1] Shaw, Neil (30 November 2023). "Veteran Labour politician Alistair Darling has died, aged 70". Wales Online (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 30 Tachwedd 2023. Cyrchwyd 30 Tachwedd 2023.

[2] Watt, Nicholas; correspondent, chief political (2008-08-29). "Economy at 60-year low, says Darling. And it will get worse". The Guardian (yn Saesneg). ISSN 0261-3077. Cyrchwyd 2023-11-30.

[1]

[2]