Afon Ddu, Llanfairfechan
 | |
| Math | afon  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Sir | Conwy |
| Gwlad |  Cymru |
- Am afonydd eraill o'r un enw gweler Afon Ddu (gwahaniaethu).
Afon yn Sir Conwy yw Afon Ddu (hefyd Afon Llanfairfechan), sy'n llifo o'i tharddle yn y Carneddau i'r môr yn Llanfairfechan. Ei hyd yw tua 3.5 milltir.
Cwrs[golygu | golygu cod]
Mae prif darddle'r afon yn y gwaundir gwlyb agored ger Bwlch-y-Ddeufaen. Mae'n llifo trwy'r gwaundir hwn am tua milltir a hanner i geunant uwchben Llanfairfechan. Yma, ger ffermdy Camarnaint, mae dwy afon fynyddig arall yn llifo i'r afon, sef Afon Glan Sais o'r chwith - sy'n tarddu ar lethrau'r Drum - ac Afon Maes y Bryn o'r dde, sy'n tarddu ar lethrau gogleddol Tal-y-Fan. Gelwir y man lle mae'r tair ffrwd yn cyfarfod yn Rhyd Deuryd (bathwyd yr enw Saesneg Three Streams yn y 19eg ganrif i denu twristiaid).[1] Enw gwreiddiol Afon Glan Sais oedd Afon Lladd Sais, newidiwyd yr enw yn y 19 ganrif rhag i'r gwreiddiol pechu ymwelwyr.[2]
O Gamarnaint mae'r afon yn llifo i lawr i dref Llanfairfechan gan lifo trwy ganol y dref i'w haber ar lan Traeth Lafan i lifo i Afon Menai a Bae Conwy.[1]
Enw[golygu | golygu cod]
Mae dryswch ynglŷn ag enw'r afon islaw'r Rhyd Deuryd. Cyfeirir ati'n aml fel "Afon Llanfairfechan" ond mae'n debyg fod yr enw hwnnw'n bur diweddar. Yn Atlas Sir Gaernarfon ceir 'Afon Ddu' am yr afon gyfan.[3]
Cyfeiriadau[golygu | golygu cod]
- ↑ 1.0 1.1 Map OS Landranger 1:50,000 Taflen 115.
- ↑ Cymru Cyfrol 31, 1906 Llyfrau a Llenorion
- ↑ Atlas of Caernarvonshire, gol. T. M. Bassett a B. L. Davies (Caernarfon, 1977)